Według dokumentów obozowych, przez Dachau przeszło ponad 206 tysięcy więźniów, z których zmarło ponad 31 tysięcy. Jedną trzecią stanowili Polacy. Według innych szacunków liczba więźniów sięgnęła 250 tysięcy, a ofiar było - 148 tysięcy.
Obóz w Dachau przeżyli między innymi: Tadeusz Borowski, Stanisław Grzesiuk, Gustaw Morcinek, a także zmarli w ostatnich latach: ojciec Marian Żelazek, arcybiskup Kazimierz Majdański, kardynał Adam Kozłowiecki i kardynał Ignacy Jeż. Kardynał Jeż był trzy lata więziony w Dachau. W 2006 roku - jeszcze jako biskup -wspominając dzień wyzwolenia, przypomniał, że według rozkazu Himmlera, żaden z więźniów obozu, nie mógł dostać się żywy w ręce aliantów.
00:32 Ojciec Marian Żelazek wspomina Dachau Dzień wolności - wypowiedź księdza Mariana Żelazka
00:18 Kazimierz Majdański wspomina obóz Wyzwolenie obozu - wspomnienia Ignacego Jeża
00:29 Ignacy Jeż o obozie Ignacy Jeż o obozie
Męczennicy z Dachau
Przez obóz w Dachau przeszło wielu duchownych różnych wyznań. Wśród tych, którzy zginęli, byli późniejsi beatyfikowani: biskup Michał Kozal, ks. Stefan Frelichowski oraz wielu innych, wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II, w gronie stu ośmiu męczenników drugiej wojny światowej.
23:34 Relacja dźwiękowa z Dachau Fragmenty relacji dźwiękowej z uroczystości zorganizowanej na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau. (RWE, 19.09.1974)
Od ponad 60 lat, w rocznicę wyzwolenia Dachau, księża - więźniowie którzy przeżyli obóz, odbywają pielgrzymkę do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, jako wyraz wdzięczności za ocalenie życia. Tego dnia jest obchodzony, ustanowiony przez Episkopat, Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w okresie II wojny światowej. Jednym z uczestników pielgrzymki do kaliskiej bazyliki w 2004 roku był znany misjonarz z Indii, nieżyjący już ojciec Marian Żelazek. Do Dachau trafił jako młody kleryk. Był tam więziony przez pięć lat. Podczas dziękczynnej pielgrzymki, wspominał wyzwolenie obozu.
German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny
Miejsce eksperymentów
W Dachau, nazywanym "obozem odosobnienia", więźniowie byli zmuszani do wyniszczającej pracy na torfowiskach i w piaskarniach. W obozie przeprowadzano zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty na więźniach. Był on również pewnego rodzaju "placówką szkoleniową" dla esesmanów. Więzień nr 37196, kardynał Ignacy Jeż, mówił, że mimo nieludzkich warunków i okrucieństwa esesmanów, niektórzy z jego współtowarzyszy stali się świadkami nadziei.
09:50 Dachau w 20 rocznicę wyzwolenia Reportaż Aleksandry Stypułkowskiej z uroczystych obchodów wyzwolenia obozu koncentracyjnego. Przemówienie gen. Alberta Gericha - belgijskiego więźnia Dachau - do młodzieży niemieckiej (j. niemiecki). Rozmowy z uczestnikami uroczystości, m.in. z gen. Tadeuszem Borem-Komorowskim. (RWE, 1965)
Posłuchaj i zobacz rozmowę portalu PolskieRadio24.pl z 2018 roku z dr Anną Jagodzińską o obozie w Dachau.
29 kwietnia 2007, w 62. rocznicę wyzwolenia obozu, zmarł arcybiskup Kazimierz Majdański, na którym w Dachau dokonywano pseudomedycznych eksperymentów. Dziełem jego życia był Instytut Studiów nad Rodziną, założony w Łomiankach pod Warszawą. Oficjalne pozwolenie komunistycznych władz na rozpoczęcie działalności tej placówki, nosi datę 29 kwietnia 1975, czyli w 30. rocznicę wyzwolenia Dachau. 70 lat temu, w oswobodzonym obozie koncentracyjnym w Dachau zostało uratowanych około 67. tysięcy więźniów.
pd/bm/im