Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Michał Chodurski 02.10.2013

"To było największe więzienie polityczne w okupowanej przez Niemców Polsce"

- Historycy oceniają, że z ponad 100 tysięcy więźniów, którzy przeszli przez Pawiak w okresie wojny, w masowych egzekucjach Niemcy zamordowali około 37 tysięcy - mówi w Jedynce Joanna Gierczyńska, kustosz Muzeum Więzienia Pawiak.
Ocalały fragment bramy więziennej PawiakaOcalały fragment bramy więziennej "Pawiaka"Thunderman83/Wikipedia
Posłuchaj
  • Dni Pamięci Pawiaka. Gościem Jedynki jest kustosz muzeum na Pawiaku Joanna Gierczyńska (Jedynka/Popołudnie z Jedynką)
Czytaj także

- Choć na Pawiaku w okresie okupacji osadzano osoby wywodzące się z różnych środowisk społecznych, różnych wyznań, różnych zawodów, (...) to w większości była tam więziona inteligencja, między innymi w wyniku "Akcji AB" (akcja Niemców, której celem była eksterminacja polskiej inteligencji - red.) - mówi Joanna Gierczyńska, kustosz Muzeum Więzienia Pawiak w Warszawie.

Gość Zuzanny Dąbrowskiej podkreśla, że na Pawiaku była w tym czasie bardzo dobrze zorganizowana siatka konspiracyjna, utworzona przez AK. -Tworzyli ją przede wszystkim więźniowie funkcyjni, ponieważ mieli oni możliwość poruszania się w obrębie oddziału. (...) Ryzykowali życiem swoim i swoich bliskich, przenosząc na przykład grypsy. - Jest też bardzo duża zasługa polskiej straży więziennej, (...) większość polskich strażników Pawiaka włączyła się w konspirację.

Szacuje się, że z Pawiaka ocalała najwyżej 1/4 więźniów. Kustosz muzeum dodaje, że oryginalna dokumentacja się nie zachowała, ponieważ Niemcy zniszczyli ją już w czasie Powstania Warszawskiego, wysadzając wtedy również samo więzienie na Pawiaku.

Zobacz serwis - II wojna światowa >>>

Dni Pamięci Pawiaka, pod patronatem Polskiego Radia, potrwają do 5 października. - Przygotowaliśmy wykłady znanych historyków, a także spektakl, na który składają się fragmenty oryginalnych grypsów, wspomnień i wierszy powstałych w murach więzienia. (...) W tym roku Dni Pamięci zakończymy pokazem filmu, składającego się z fragmentów relacji, które od 2008 roku, nagrywamy z byłymi więźniami Pawiaka - mówi Joanna Gierczyńska.

mc