Egipt. Zaginiona "świątynia słońca" odkryta przez archeologów PAN
Życie po śmierci
28 grudnia 2021 roku wyniki badań mumii Amenhotepa I przy użyciu tomografii komputerowej ogłoszono w czasopiśmie "Frontiers in Medicine". Egiptolog dr Zahi Hawass oraz profesor radiologii Sahar Saleem z Uniwersytetu Kairskiego stwierdzili, że Amenhotep I był fizycznie podobny do swego ojca Ahmosego I ("wąski podbródek, mały wąski nos, kręcone włosy i lekko wystające górne zęby"), że miał około 169 centymetrów wzrostu i zmarł w wieku 35 lat. Faraon był obrzezany, a jego uzębienie do końca niedługiego życia było w dobrym stanie.
Pomiędzy bandażami, w które po śmierci owinięto ciało Amenhotepa, odkryto trzydzieści amuletów oraz - jak powiedział w oświadczeniu prof. Saleem - "jedyny w swoim rodzaju pas ze złotymi koralikami", ozdobiony po bokach amuletami z muszli. Dr Hawass tłumaczył, że pas mógł mieć znaczenie w rytuałach magicznych, a "każdy amulet miał służyć pomocą zmarłemu władcy w życiu pozagrobowym".
Ukryty przed złodziejami
Amenhotep I był faraonem z XVIII dynastii panującym w okresie około 1525-1504 roku przed Chrystusem. Był to bardzo dobry czas dla jego państwa pod względem bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego. Władca przy użyciu wojska poszerzył królestwo o ziemie libijskie i sudańskie, zlecił także budowę i rozbudowę wielu wspaniałych świątyń. Nie wiadomo jak zmarł ani gdzie został pierwotnie pochowany, mumię odnaleziono bowiem dopiero w XIX wieku, złożoną razem ze szczątkami wielu innych faraonów w tak zwanej skrytce DB-320 w Tebach Zachodnich (dzisiejszy Luksor).
W wykutym w skale tunelu ukryto ciała dawnych faraonów, ich żon i dzieci, a także kapłanów, by uchronić mumie przed plagą grabieży grobowców, jaka zapanowała w epoce XXI dynastii. W tym miejscu zmarli znaleźli spokój na 3000 lat, aż do odnalezienia skrytki pod koniec XIX wieku przez nowych rabusiów, których udało się namierzyć w 1881 roku poprzez oferty sprzedaży drogocennych przedmiotów skradzionych z miejsca pochówku.
Egipt. Polscy archeolodzy odnaleźli cenne artefakty w pobliżu świątyni Hatszepsut
Naprawianie faraona
Badanie tomografem ujawniło przykre okoliczności grabieży sprzed 30 wieków. Starożytni złodzieje w poszukiwaniu klejnotów byli gotowi bezcześcić zwłoki, łącznie z wyrzucaniem ich z trumien, i tak też stało się z mumią Amenhotepa I. Prof. Saleem i dr Hawass opisali w "Frontiers in Medicine" uszkodzenia ciała zmarłego, obejmujące "złamanie szyi, dekapitację, duży ubytek w przedniej ścianie brzucha i rozczłonkowanie kończyn".
Kapłani przygotowujący w czasach XXI dynastii zwłoki faraonów do złożenia w tebańskiej skrytce byli więc często zmuszeni do przeprowadzenia rekonstrukcji ciała. Odłączone kończyny Amenhotepa umieścili na ich dawnym miejscu i przykleili żywicą przed owinięciem szczątków świeżymi bandażami. Pas z koralikami mógł zostać nałożony na mumię właśnie wtedy, mógł jednak być z nią od pierwszego pochówku. Fakt, że podczas badań szczątków innych faraonów nie odkryto tego rodzaju ozdób, może być jednak właśnie skutkiem kradzieży.
Wygenerowana w tomografii komputerowej twarz mumii faraona Amenhotepa I. Fot. S. Saleem i Z. Nuwass / CC BY
LiveScience/mc