Stefan Starba-Bałuk na początku II wojny światowej zgłosił się ochotniczo do Kadry 9. Batalionu Pancernego w Lublinie. Ujęty po przegranej zdołał jednak uciec do Francji, gdzie został wcielony do formowanej 10. Brygady Kawalerii Pancernej płk. Maczka, następnie skierowany do 10. pułku strzelców konnych (10. psk). Po klęsce Francji, w czerwcu 1940 r. ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył początkowo w 10. BKPanc. szkolącej się w Szkocji, po czym w maju 1942 r. wyraził chęć walki w okupowanej Polsce i został skierowany na szkolenie wywiadowczo-dywersyjne "cichociemnych" w szkole wywiadu w Glasgow.
Historyk Katarzyna Utracka tłumaczyła, że Cichociemni byli w Wojsku Polskim prawdziwą elitą. - To spadochroniarze przeszkoleni w Wielkiej Brytanii i przerzuceni do kraju do pełnienia określonych funkcji. Generał Starba-Bałuk został skierowany na ten kurs w 1942 roku. Ze względów technicznych i pogodowych został przerzucony do Polski dopiero wiosną 1944 roku. - mówiła historyk w audycji "Zapraszamy do Trójki".
Stefan Starba-Bałuk (1944 r.)
Sam generał wspominał, że przewoził przy tej okazji 45 tys. dolarów. - Pieniądze miałem w pasach, na gołym ciele. Były zatopione w wosku, więc można był przechowywać je w wodzie, czy zakopywać w ziemi - opowiadał Cichociemny.
W związku z setnymi urodzinami generała Muzeum Powstania Warszawskiego przygotowało akcję "Dziękuję za wolność", która miała być także urodzinową niespodzianką dla jubilata. - Chodziło nam także o to, żeby warszawiacy mieli świadomość, że bohaterowie wciąż są wśród nas - mówił zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, dr Paweł Ukielski.
Każdy chcący wziąć udział w akcji fotografował się ze specjalnie wydrukowanymi podziękowaniami, a następnie zdjęcie udostępniał na profilu muzeum na Facebooku. Do akcji przyłączyli się m.in. Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce Stephen Mull, żołnierze Jednostki Wojskowej GROM, reporterzy i korespondenci Informacyjnej Agencji Radiowej, czy też medalistka olimpijska w windsurfingu Zofia Noceti-Klepacka.
Korespondenci i reporterzy Informacyjnej Agencji Radiowej (fot: www.facebook.com/1944pl)
Generał Stefan Starba-Bałuk został aresztowany przez UB w listopadzie 1945 r. i skazany na 2,5 roku więzienia za uczestnictwo w Armii Krajowej. Zwolniony z więzienia na mocy amnestii w 1947 r. Początkowo pracował jako taksówkarz, po czym w 1950 r. rozpoczął pracę fotografika.
Jest autorem wielu wystaw, albumów historycznych i krajoznawczych. Był współautorem pierwszego albumu ukazującego Powstanie Warszawskie - "Miasto nieujarzmione". Opublikował też swoje wspomnienia: "Byłem cichociemnym... (wspomnienia z lat 1939-1947)". Był inicjatorem i przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika AK.
Zapraszamy do wysłuchania materiału, który przygotował Damian Kwiek.
Popołudniowego pasma "Zapraszamy do Trójki" można słuchać codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach 16.00-19.00.
(ei, mat. Muzeum Powstania Warszawskiego)