Informacje o pierwiastkach czyta lektor, a różne dźwięki umożliwiają nawigację. Układ dostępny jest w internecie. Zdaniem pomysłodawcy i wykonawcy projektu Pawła Pasterza, jest to pierwsza na świecie dźwiękowa tablica Mendelejewa. "Pokazuje" ona dźwiękami cały układ okresowy pierwiastków.
- Z układem okresowym pierwiastków osoby widzące spotykają się niemal na co dzień, np. w szkole. Wiedzą jak wygląda, jakie informacje kryje, ale dla niewidzących jest niedostępny. Stąd zrodził się pomysł widzenia dźwiękami - wyjaśnił Pasterz.
Na tablicy znajduje się 112 pierwiastków, które dotychczas zostały uznane przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej. Są one ułożone tak samo, jak na tradycyjnej tablicy, jednak wszelkie informacje o każdym z nich czyta lektor. Podaje ich polską jak i łacińską nazwę, a także symbol, liczbę i masę atomową oraz gęstość. Informacje o pierwiastkach będących metalami czyta męski głos, a o niemetalach - kobiecy. W role lektorów wcielili się dziennikarze radiowi.
Dźwięki w tle
Dla ułatwienia rozróżnienia poszczególnych pierwiastków, w tle słyszalne są różne dźwięki: szum powietrza i plusk wody, które informują czy dany pierwiastek jest gazem czy cieczą. W przypadku ciał stałych pojawia się cisza.
Zdaniem pomysłodawcy właśnie znalezienie sposobu nawigacji po tablicy pierwiastków, było najtrudniejszą częścią projektu. - Tablica działa na zasadzie kodowania informacji na podstawie dźwięku. Zatem ważne było, aby w jak najmniejszej dawce dźwięków zawrzeć jak najwięcej informacji. Stąd np. szybkie kojarzenie: głos kobiety - znaczy że to niemetal, plusk wody - to ciecz. Dźwięki te pojawiają się w tle głosu lektora - tłumaczy Pasterz.
Początkowo ciała stałe miały być rozpoznawalne po stukocie, jednak okazało się, że dźwięk ten jest nieprzyjemny dla ucha i przeszkadza w słuchaniu głosu lektora, który podaje informacje o pierwiastku, i zrezygnowano z tego dźwięku zastępując go ciszą.
Zobacz galerię DZIEŃ NA ZDJĘCIACH >>>
Pasterz podkreślił, że konieczne było także ułatwienie niewidomym samo poruszanie się po tablicy. Dlatego też, różne dźwięki sygnalizują zaznaczenie konkretnego pierwiastka, każde przekroczenie granicy między jednym a drugim polem. Inna melodyjka informuje o wyjściu poza tablicę. Natomiast ruchowi pionowemu po układzie oraz poziomemu przypisano dźwięki układające się w całą gamę.
Z tego projektu mogą korzystać także osoby widzące. Dla nich poszczególne pierwiastki są rozróżnione kolorami, odmiennymi dla cieczy, gazów i ciał stałych. Układ jest dostępny na stronie www.polimedia.pl/tablica
Kolejnym projektem przygotowanym z myślą o niewidomych będzie pokazanie za pomocą dźwięków eksperymentów fizycznych i chemicznych np. prawa Archimedesa czy zagadnień elektromagnetycznych.
sm