Niejasne, skomplikowane i często zmieniające się przepisy, zaniżenie wartości dodanej bankructwa, czy karuzele finansowe, to najczęściej wymieniane przyczyny problemu. Marek Rozkrut, główny ekonomista EY zwrócił uwagę, że szara strefa i wyłudzenia podatkowe nie są pojęciami tożsamymi, więc i narzędzia do walki z nimi powinny być różne.
- Wyłudzenia podatkowe mają miejsce w przypadku transakcji zarejestrowanych, natomiast jeżeli myśli się o szarej strefie w rozumieniu transakcji niezarejestrowanych, to może się zdarzyć, że taka transakcja nie tworzy szarej strefy, gdyż dotyczy np. produktu zakazanego, czy usługi zakazanej, która i tak by nie była opodatkowana – tłumaczy.
EY oszacował niezarejestrowane transakcje na linii sprzedawca-konsument w 2014 roku na 215 mld złotych
- Z tym także wiąże się ogromna luka podatkowa. Okazuje się, że większość tych niezarejestrowanych transakcji przeprowadzają firmy, które legalnie działają, ale w znacznej ilości tych transakcji nie rejestrują – mówi.
Irena Ożóg, znawczyni prawa podatkowego i ekspertka Business Centre Club powiedziała, że sama reforma podatku VAT nie poprawi sytuacji. Polskim administracji brakuje instrumentów prawnych i przede wszystkim brakuje koordynacji.
- Jeżeli popatrzymy na brak koordynacji służb podatkowych i innych służb, które mają instrumenty do ścigania oszustów, i jeszcze na to musimy nałożyć sądownictwo. Tutaj też widać wielkie rezerwy, aby zwiększać skuteczność i zmniejszać lukę VAT – mówi.
Szara strefa w Polsce oceniana jest różnie. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w 2012 roku wynosiła 15 procent Produktu Krajowego Brutto. Na 24 procent PKB oceniał poziom szarej strefy Global Compact, ONZ-owska, największa na świecie platforma angażująca biznes w realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Aleksandra Tycner, fko