Zgodnie z konstytucją referendum ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa ma prawo zarządzić Sejm lub prezydent za zgodą Senatu. Do wyrażenia zgody na przeprowadzenie referendum konieczna jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
W prezydenckim projekcie postanowienia ws. referendum znalazło się 10 pytań, m.in. o to, czy Polacy są za uchwaleniem nowej konstytucji, czy są za systemem prezydenckim, gabinetowym czy pozostawieniem obecnego modelu. Wśród pytań referendalnych są m.in. te o konstytucyjne zagwarantowanie nienaruszalności praw rodziny do świadczeń z programu 500 plus, prawa do emerytury nabywanego w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
- Sprawa referendum oczywiście jest ważna, to są sprawy fundamentalne. Problem jest tylko taki, że gdyby chcieć podejść w sposób racjonalny do tego tematu, to potrzeba głosu zarówno opozycji, jak i koalicji, potrzeba debaty merytorycznej. Obserwując obecny dyskurs polityczny widzimy, że nie ma on charakteru merytorycznego, a raczej awanturniczo-partyjny. Pokazuje to tocząca się dyskusja o reformie sądownictwa. Referendum i dyskusja przedreferendalna zamieni się w plebiscyt sympatii do partii rządzącej. Opozycja może wzywać do bojkotu referendum, a jego główny cel, czyli pogłębiona debata i wyrażenie opinii na temat kluczowych kwestii ustrojowych w Polsce, zejdzie na drugi plan. Jest to spory problem dla większości sejmowej. Polacy niechętnie uczestniczą w życiu publicznym, wystarczy spojrzeć na frekwencję w wyborach. Tym bardziej dyskusja, która w swojej materii jest skomplikowana, może zakończyć się fiaskiem - podkreślał prof. Mieczysław Ryba. - Opozycja mówi dzisiaj, że mamy do czynienia z czymś w rodzaju zamachu stanu, a prezydent w związku z tym nie ma moralnego prawa zgłaszać propozycji zmian ustrojowych. Jeżeli będziemy stać na takim gruncie, cały dyskurs nie będzie miał sensu. Wiadomo, że konstytucję może zmienić większość parlamentarna, nie da się tego zrobić na gruncie referendum, które jest elementem konsultacyjnym, okazją do debaty. Jeśli zaś ta zmieni się w ataki na rząd i plebiscyt polityczny, to traci główny cel - dodał rozmówca Polskiego Radia 24.
Karol Gac komentował: "partia rządząca wyraźnie dystansuje się od pomysłu prezydenta, zwłaszcza w kwestii daty. To każe domniemywać, że senatorowie nie muszą głosować zagłosować za referendum. Pytanie tylko czy zostanie to uzgodnione z prezydentem, czy nie będziemy mieli do czynienia z kolejnym konfliktem na linii prezydent-obóz rządzący. Idea referendum jest bardzo dobra, ale nie ma obecnie odpowiedniej większości konstytucyjnej, więc jest to pewnego rodzaju sondaż, można dyskutować czy potrzebny. Jestem zwolennikiem tezy, że trzeba zmienić konstytucję przynajmniej w kilku zakresach, mówi się chociażby o potrzebie doprecyzowania relacji pomiędzy prezydentem a ministrem obrony narodowej. Mamy hybrydę ustrojową. Z jednej strony jest dość silna pozycja prezydenta względem rządu, a z drugiej to jednak rząd prowadzi politykę w wielu aspektach. Jednak niewątpliwie byłoby to tylko referendum konsultacyjne, dodatkowo zagrożone frekwencyjną klapą. Jestem zwolennikiem takiego rozwiązania, aby najpierw uzbierać większość konstytucyjną, a dopiero potem przeprowadzić referendum i zmieniać konstytucję".
Więcej w rozmowach z komentatorami.
PAP/PR24/ka
____________________
Data emisji: 19.06.2017
Godzina emisji: 22:11