Kanadyjska pisarka Alice Munro została tegoroczną laureatką literackiej Nagrody Nobla. "Munro to mistrzyni krótkiej formy literackiej" - uzasadniła w werdykcie Akademia Szwedzka.
- Proza Alice Mundro jest bezpretensjonalna. Jej opowiadania są współczesne, ale poruszają uniwersalne tematy - mówi dziennikarka Agata Passent. Gość audycji "Trójka pod księżycem" zwraca uwagę, że choć wszystkie opowiadania Munro krążą wokół miłości, nie tylko damsko-męskiej, nie jest to miłość idealna, do grobowej deski. Bohaterowie opowiadań pisarki znajdują się w sytuacjach wieloznacznych, na progu ważnej decyzji, często są w pułapce życiowej.
Marta Prochwicz, przewodnik po Sztokholmie, mówi, że tuż po ogłoszeniu nazwiska laureata tegorocznej literackiej nagrody Nobla w najpopularniejszych księgarniach w stolicy Szwecji książki Munro błyskawicznie znikły z półek. W sztokholmskiej bibliotece wszystkie tomy zostały wypożyczone, powstały listy oczekujących. Od 1984 roku na szwedzkim rynku księgarskim ukazało się osiem przekładów jej książek. - Szwedzi nie mówią o opowiadaniach Munro, że to literatura kobieca czy romantyczna. Mówią, że to książki o kobietach i uczuciach - tłumaczy.
Książki Alice Munro. Fot. PAP/EPA/FRANK RUMPENHORST
- Książki Alice Munro są jak filmy Pedro Almodovara. Gdy się ogląda filmy tego hiszpańskiego reżysera to nie wydają się nam one takie szczególne. Są one jednak na tyle silne, że zapadają nam w pamięć, a później do nas wracają - ocenia tłumaczka książek kanadyjskiej pisarki Agnieszka Kuc. Tłumaczka podkreśla, że w jej odczuciu książki Munro pisane są z perspektywy kogoś, kto spokojnie przygląda się życiu, opisuje je i daje czytelnikom do przemyślenia.
Katarzyna Wajda, która jest autorką analitycznych tekstów o twórczości Alice Munro, zwraca uwagę, że pisarka bardzo często w swojej twórczości odwołuje się do swoich trudnych doświadczeń i przeżyć. Pisarka straciła dziecko, walczy z chorobą nowotworową. - Jej proza nacechowana jest stratą. Munro porusza temat śmierci, odchodzenia, choroby, rozpadania się związku. Demitologizuje miłość romantyczną. Siła jej twórczość polega na tym, że autorka pokazuje trudne sprawy z wielu perspektyw - uważa. - Czytając jej książki mam wrażenie, że obcuję z kimś, kto nie miał łatwego życia, nie ma złudzeń. Ale jest w tym coś kojącego - zaznacza.
Alice Munro. Fot. PAP/EPA/JERRY BAUER
Alice Munro urodziła się 10 lipca 1931 roku w Wingham, w kanadyjskiej prowincji Ontario. Jej matka była nauczycielką, a ojciec farmerem. Studiowała dziennikarstwo i literaturę, ale rzuciła studia, gdy wyszła za mąż w 1951 roku. Wraz z mężem osiedliła się w miasteczku Victoria w Kolumbii Brytyjskiej, gdzie otworzyli księgarnię.
Zaczęła pisać jako nastolatka, ale pierwsza jej książka ukazała się w 1968 roku. Był to tom opowiadań "Dance of the Happy Shades" (1968). Inne jej książki to m.in. "Who do you Think you are" (1978), "The Moons of Jupiter" (1982), "Runway" (2004), "Widok z Castel Rock" (2006) i "Too Much Happines" (2009). Najnowsza pozycja Munro to "Dear Life" (2012). Jej książki przetłumaczono na ponad 20 języków. Po polsku ukazały się m.in.: "Taniec szczęśliwych cieni", "Kocha, lubi, szanuje...", "Uciekinierka", "Widok z Castle Rock", "Zbyt wiele szczęścia" i "Drogie życie".
W 2009 roku przyznano jej prestiżową Międzynarodową Nagrodę Bookera za całokształt twórczości literackiej. Dwukrotnie dostała także najważniejszą nagrodę w Kanadzie - Giller Prize.
82-letnia Alice Munro jest 13. kobietą ze 110 laureatów literackiego Nobla, 27. tworzącą po angielsku osobą uhonorowaną tą nagrodą, drugim po Saulu Bellowie literackim noblistą kanadyjskim.
Z gośćmi Trójki rozmawiała Baszka Marcinik.
(Trójka, PAP, IAR, kk)