Porozumienie przewiduje zniesienie prawie wszystkich ceł i barier pozataryfowych między Unią a Kanadą, dopuszcza firmy do przetargów, otwiera także rynek usług. Bruksela szacuje, że korzyści dla Europy to 12 miliardów euro.
"Handel wzrośnie o jedną czwartą".
- Wszystko dobre, co się dobrze kończy - powiedział szef Rady Europejskiej Donald Tusk. Umowa miała być podpisana w czwartek, ale sprzeciw zgłosiła belgijska Walonia. Wycofała weto po wynegocjowaniu deklaracji, która rozwiała jej obawy. Według szefa Rady, kontrowersje wokół umowy pokazały, że priorytetem powinno być przekazywanie ludziom uczciwej i jasnej informacji o skutkach umowy o wolnym handlu.
- Musimy być w stanie przekonać obywateli, że wolny handel jest w ich interesie, a nie tylko w interesie wielkich korporacji - mówił szef Rady. Dodał, że alternatywą jest tylko izolacja i protekcjonizm, "powrót do narodowych egoizmów, a w rezultacie do przemocy i konfliktów".
Premier Kanady Justin Trudeau powiedział, że CETA - umowa o wolnym handlu z Unią Europejską - zwiększy obroty handlowe o 20 procent.
Szef kanadyjskiego rządu przekonywał, że umowa będzie z korzyścią dla wszystkich - dzięki otwarciu rynków i tworzeniu nowych miejsc pracy. Podkreślał też, że teraz, po podpisaniu, praca dopiero się zaczyna. - Musimy zagwarantować, że małe firmy i przemysł będą w pełni skorzystały z dostępu do nowych rynków i większej konkurencyjności. Musimy dać narzędzia małym i średnim firmom czy osobom po obu stronach Atlantyku, by mogły w pełni dostrzec korzyści - mówił Justin Trudeau
Zwolennicy umowy mówią, że przyczyni ona się do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy, że unijna gospodarka zarobi prawie 12 miliardów euro. Umowa liczy 1600 stron, kilkaset z nich zajmują wyjątki. Zniesienie ceł nie obejmuje między innymi drobiu.
Ekspert prestiżowego, brukselskiego instytutu badawczego Bruegel Andre Sapir w rozmowie z Polskim Radiem ocenił, że to dobra umowa, która przyniesie więcej korzyści niż strat. Choć przyznał, że zdania są podzielone.
- Są plusy i minusy tej umowy, w zależności od tego, kogo dotyczy. Ci, którzy widzą możliwości ekspertowe na rynek kanadyjski, popierają umowę. Ci, którzy będą musieli konkurować z importem z Kanady, na przykład rolnicy, negatywnie oceniają porozumienie - powiedział Andre Sapir.
Kiedy wejdzie w życie?
Między innymi obawa o przyszłość rolnictwa spowodowała, że belgijska Walonia długo sprzeciwiała się umowie. Wycofała weto, gdy wynegocjowała możliwość działań naprawczych - gdyby doszło do zakłóceń na rynku. Belgia zastrzegła też, że zwróci się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, by ten sprawdził, czy zgodny z unijnym traktatem jest międzynarodowy arbitraż, która ma rozstrzygać spory na linii inwestor - państwo, wywołujący kontrowersje w niektórych unijnych krajach.
Teraz, po podpisaniu, umowę ma zaakceptować Parlament Europejski i na początku przyszłego roku będzie ona mogła wejść tymczasowo w życie. Wdrożona zostanie tylko część handlowa porozumienia. Część inwestycyjna zacznie obowiązywać po zakończeniu ratyfikacji we wszystkich unijnych krajach, co - jak się przewiduje - zajmie kilka lat.
***
Wynegocjowane w 2014 r. Całościowe Gospodarcze i Handlowe Porozumienie UE-Kanada (CETA) proponuje zniesienie niemal wszystkich ceł i barier pozataryfowych oraz liberalizację handlu usługami między Unią Europejską a Kanadą.
Czytaj więcej o CETA
Umowa budziła spore kontrowersje i protesty niektórych środowisk, obawiających się osłabienia praw pracowniczych, standardów ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności czy też wzmocnienia wpływów wielkich korporacji.
Aby doszło do ratyfikacji CETA, musiało się za nią opowiedzieć wszystkie 28 państw członkowskich UE.
IAR,kh