Do wycofania obrazu z aukcji doszło - jak czytamy w informacji - dzięki intensywnym działaniom ministerstwa we współpracy z Narodowym Instytutem Muzelanictwa i Ochrony Zbiorów oraz Prokuraturą Rejonową Warszawa-Mokotów. "Taniec wśród mieczów" jest jednym z dzieł zrabowanych w Polsce w czasie drugiej wojny światowej. Resort kultury od dłuższego czasu czynił starania o zablokowanie licytacji obrazu.
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że obraz Siemiradzkiego - wystawiony na aukcji w Sotheby's - opuścił Polskę niezgodnie z prawem i dlatego obciążony jest "wadą prawną" - oświadczyło wcześniej MKiDN. Nie wierzymy, aby obraz był stratą wojenną – oceniał z kolei londyński dom aukcyjny.
Wojenna historia
Jak podał resort, obraz był prezentowany w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie na wystawie monograficznej Henryka Siemiradzkiego latem 1939 r. jako własność p. Anny Szretterowej. Wystawa planowo miała trwać do końca września, jednak w wyniku wybuchu II wojny światowej oraz okupacji niemieckiej obiekty zostały zabezpieczone przez władze niemieckie i przewiezione do gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie. W wyniku dodatkowych kwerend archiwalnych prowadzonych przez Wydział Strat Wojennych ustalono, że obraz 18 listopada 1939 r. został odebrany za zgodą władz niemieckich z Muzeum Narodowego w Warszawie przez jego ówczesną właścicielkę.
"Losy obiektu od tego momentu aż do 24 marca 1953 r. pozostają nieznane. Nieznane także są okoliczności wejścia w posiadanie obrazu przez osobę prywatną, która 24 marca 1953 r. zarejestrowała obiekt w Rejestrze Zabytków Ruchomych na podstawie Dekretu z dnia 1 marca 1946 r. o rejestracji i zakazie wywozu dzieł sztuki plastycznej oraz przedmiotów o wartości artystycznej, historycznej lub kulturalnej. Zgodnie z tym zapisem obraz ten nie mógł zostać wywieziony poza granicę Polski" - oświadczyło ministerstwo.
"Co ważne, przy tym obiekcie nie ma naniesionych jakichkolwiek uwag mogących świadczyć o zmianie właściciela bądź wykreśleniu obiektu z Rejestru Zabytków Ruchomych. Takie zapisy, pojawiają się w rubryce "Uwagi" w przypadku innych obiektów, których status prawny zmienił się na przestrzeni lat" - wskazało MKiDN.
Wystawiający obraz na aukcję podawał, że obraz nabyli jego rodzice ok. 1960 r.
Sotheby's w przesłanym mediom oświadczeniu zaznaczyło, że "było zaangażowane w dialog z polskim Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego w celu ustalenia, czy obraz Siemiradzkiego «Taniec wśród mieczów» jest stratą wojenną z Polski".
Rekord aukcyjny
Henryk Siemiradzki (1843-1902) był przedstawicielem akademizmu w polskim malarstwie i członkiem wielu akademii europejskich, całe życie czuł się Polakiem pomimo przypisywania mu rosyjskiej narodowości. Malował obrazy o tematyce antycznej i chrześcijańskiej, co przełożyło się na jego dużą popularność. Jednym z jej objawów są aż cztery znane wersje obrazu "Taniec wśród mieczów". Jedna z nich, z 1881 roku, znajduje się w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie, natomiast mniejsza kompozycja z 1887 r. została sprzedana na aukcji w Sotheby’s w Nowym Jorku za 2,1 miliona dolarów, ustanawiając rekord aukcyjny dla jej twórcy.
pr