Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Gabriela Skonieczna 14.04.2012

Minęło 30 lat od pierwszej audycji Radia Solidarność

W Warszawie po południu zostanie odsłonięty pierwszy w Polsce mural poświęcony opozycji demokratycznej. Przypomni o podziemnym Radiu Solidarność.

Z dachu budynku, na którym powstał, zostanie odtworzona archiwalna, pierwsza audycja sprzed lat. Mural umieszczono na ścianie klubu Dekada przy ulicy Grójeckiej 19/25.

Zobacz galerię: DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>

Mija 30. rocznica uruchomienia antykomunistycznej, nielegalnej radiostacji. Pierwsza emisja trwała osiem i pół minuty. Audycję nadano w drugi dzień Świąt Wielkanocnych, 12 kwietnia 1982 roku, o godzinie 21.00. Był stan wojenny. Poproszono słuchaczy, którzy odebrali sygnał podziemnego radia, o zapalenie i zgaszenie światła. Według relacji, Warszawa zamrugała światłami. Od tej pory zapowiedź: „Tu Radio Solidarność”, poprzedzona fragmentem okupacyjnej piosenki „Siekiera, motyka...” - zagranej na zwykłej fujarce - zaczynała kolejne audycje Radia w stolicy i wielu innych miastach Polski.

Radio Solidarność nadawało aż do 1989 roku

Organizacją kierował Zbigniew Romaszewski. Lektorami byli jego żona Zofia i nieżyjący już Janusz Klekowski. Nadajnik skonstruował inżynier Ryszard Kołyszko. Z dachu wieżowca mieszczącego się przy rogu ulic Niemcewicza i Grójeckiej w Warszawie nadawali: Marek Rasiński i Janusz Klekowski. Ściganie przez bezpiekę ludzi związanych z podziemnym Radiem Solidarność trwało aż do wyborów w 1989 roku. Wielu radiowców trafiło do więzień.

Posłuchaj audycji Radia Solidarność w serwisie o stanie wojennym >>>

Zbigniew Romaszewski został skazany na 4.5 roku więzienia, a Zofia Romaszewska na trzy lata. Te wyroki były jednymi z najwyższych jakie wydano w PRL w latach 80. -  mówi Michał Chodurski, dziś dziennikarz Polskiego Radia, w latach 80. działacz jednej z grup emisyjnych Radia Solidarność.

Mocnym ośrodkiem podziemnego radia był Toruń z fizykami i astronomami z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wpadli oni na pomysł, by audycje nadawać z balonów napełnionych wodorem. Pierwszą audycję „balonową” nadał zespół pod kierownictwem profesora Jana Hanasza w listopadzie 1982 r. Nadawanie z balonu miało swoją zaletę. Nie nadawano z mieszkania, a mieszkanie - według prawa stanu wojennego - jako służące do popełnienia przestępstwa, mogło zostać zarekwirowane. W 1984 r. inna ekipa, na czele której stał Stanisław Śmigiel, nadawała audycję na fonii TVP. To całkowicie zaskoczyło Służbę Bezpieczeństwa. Radiostacje Radia „Solidarność” zamilkły po wyborach 1989 roku.

IAR, gs