IV rozbiór Polski
– To może zaskakujące, ale żadnych studiów nie skończył. Sporo pisał i zasłynął z artykułu, w którym pisał, że Niemcy będą szukały porozumienia przeciwko Polsce w Sowietach – mówi Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego, autor książki "Pułkownik Ignacy Matuszewski 1891–1946". – Jeszcze w sierpniu 1939 roku szef Oddziału II nie mógł zrozumieć, co opisał potem w pamiętnikach, dlaczego Matuszewski uważał, że wewnętrznie sprzeczne systemy, jakimi są nazim i komunizm, będą się w stanie porozumieć i wiązać taktycznym sojuszem – dodaje.
– 5 września [1939] wykonał telefon do swojego przyjaciela, wielkiego poety Kazimierza Wierzyńskiego i powiedział "Polski i Warszawy za chwilę nie będzie" i że trzeba się ewakuować – opowiada Sławomir Cenckiewicz.
12:50 TROJKA Reportaz 2021_09_01 18-36-01.mp3 Wyrugowany z historii (Reportaż/Trójka)
Od 8 września 1939 roku razem ze swoim przyjacielem, Henrykiem Floyar-Rajchmanem, kierował wywozem z Polski 75 ton złota Banku Polskiego. Dzięki zdolnościom organizacyjnym i autorytetowi zyskał przychylność władz rumuńskich i tureckich. Po miesiącu wędrówki przez Rumunię, Morze Czarne, Turcję i Syrię stanął z polskim złotem w Paryżu i przekazał je władzom RP.
Jako jeden z nielicznych organizował polską opinię publiczną w USA przeciw polityce ustępstw wobec żądań Stalina. Zmarł nagle rok po zakończeniu wojny. Nad jego grobem poeta Kazimierz Wierzyński powiedział: – Straciliśmy człowieka, ale nie postradamy jego idei. Minęło życie ludzkie, ale nie przeminie jego dzieło.
***
Tytuł reportażu: Wyrugowany z historii
Autorka reportażu: Urszula Żółtowska-Tomaszewska
Data emisji: 01.09.2021
Godzina emisji: 18.36
pr