- "Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego, czyli jak dziś oceniamy ostatnie lata PRL" - to konferencja zorganizowana przez IPN w związku z 40. rocznicą wprowadzenia w Polsce stanu wojennego.
- W ramach wydarzenia swoje prace naukowe związane z poszukiwaniem prawdy historycznej zaprezentowało ponad 30 specjalistów.
- Historycy dr Robert Spałek oraz prof. Patryk Pleskot opowiedzieli o motywacjach, jakie towarzyszyły ich pracy.
Instytutu Pamięci Narodowej zorganizował konferencję naukową "Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego, czyli jak dziś oceniamy ostatnie lata PRL". Prezes IPN Karol Nawrocki, otwierając wydarzenie, mówił, że naukowcy będą analizować kwestie stanu wojennego i funkcjonowania reżimu, na którego czele stał Wojciech Jaruzelski. – Ta konferencja pokazuje, jak wiele jeszcze jest do zrobienia wokół badania stanu wojennego, wokół odkrywania kart, obrachunku z dekadą Wojciecha Jaruzelskiego – zaznaczył. W dwudniowej konferencji wzięli udział historycy zajmujący się historią polityki, gospodarki, a także prawnicy.
– Powstanie książka skupiająca wszystkie wystąpienia. Referaty naukowe, których można było wysłuchać w ramach wydarzenia, zostaną dodatkowo poszerzone. Ideą jest, by z jednej strony zostały rozbudowane o źródła i dokumenty, a z drugiej, by przekaz literacki był jak najbardziej przystępny zarówno dla młodego człowieka, jak i dla ludzi nie do końca obeznanych z tematem – powiedział dr Robert Spałek z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie, moderator konferencji.
– Do ponad 30 nazwisk autorów, którzy zaprezentowali swoje prace podczas konferencji, planujemy jeszcze doprosić kilka kolejnych. Mamy świadomość, że taka książka nie opowie wszystkiego. Uważamy jednak, że podczas spotkania poruszonych zostało zbyt niewiele tematów z szerokiego spektrum, jakim dysponujemy – uściślił.
47:46 2021_12_16 21_09_43_PR3_Klub_Trojki.mp3 "Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego, czyli jak dziś oceniamy ostatnie lata PRL". Konferencja naukowa w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego (Klub Trójki)
Tematyka
Jednym z referentów był prof. Patryk Pleskot, prowadzący badania nad historią PRL. – Przed Robertem stoi ogromne zadanie zebrania wszystkich tych artykułów. Dzięki jego determinacji i zaangażowaniu w części już to się udało – podkreślił.
– Moje zainteresowanie tematyką ambasadorów, którzy wraz z ogłoszeniem stanu wojennego poprosili o azyl polityczny, wzięło się z zastanawiania, skąd u nich taka decyzja. Dlaczego uciekli w ciągu czterech dni. Były to ciekawe postaci o niejednoznacznych życiorysach. Gdy czytamy materiały MSW, widzimy, że oficerowie bali się swego rodzaju lawiny. Nie doszło do niej. Na tym przykładzie widać prężne działania rezydentów wojskowych w poszczególnych placówkach. Zwierali szeregi i żądali wyrazów lojalności, które w części udało im się uzyskać. Ucieczka ambasadorów to wielka porażka wizerunkowa, która została zminimalizowana – wyjaśnił.
– Te losy pokrywają się z historią wielu nazwisk znanych nam z lat 40. i 50., gdy ubiegano się o azyl w Stanach Zjednoczonych. Z tego, co wiemy, możemy domyślać się przyczyn i dalszych losów. Wynika to z dedukcji historycznej – dodał dr Spałek.
Czytaj także:
Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego. Zapowiedź konferencji naukowej / IPNtvPL
Konferencja IPN
Wystąpienia naukowców w ramach konferencji rozpoczął wykład prof. Antoniego Dudka. Historyk przypomniał postać Wojciecha Jaruzelskiego, który był bezgranicznie oddany Związkowi Sowieckiemu. – Była to miłość podszyta strachem, i to, myślę, jest fundament dla zrozumienia osobowości Jaruzelskiego. Oczywiście podszyta strachem przed tym, co przeżył jako młody człowiek na Syberii. I to przy wielu momentach kluczowych – w tym najważniejszej decyzji, jaką musiał podjąć, która też jest symbolem dekady lat 80., czyli decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego – odegrało decydującą rolę. On po prostu nie dopuszczał możliwości, żeby podjąć grę z Rosjanami, absolutnie. To było dla niego coś niewyobrażalnego – mówił prof. Dudek.
Stan wojenny został wprowadzony na terenie całego kraju w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku na mocy uchwały Rady Państwa, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Miał na celu zdławienie demokratycznych przemian zapoczątkowanych powstaniem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" w sierpniu 1980 roku.
***
Więcej na temat stanu wojennego można przeczytać w specjalnym serwisie internetowym Polskiego Radia:
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Wojciech Reszczyński
Goście: dr Robert Spałek (Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie, moderator konferencji), prof. Patryk Pleskot (historyk)
Data emisji: 16.12.2021
Godzina emisji: 21.09
zch