Choć dotychczas sądziliśmy, że po rodzicach odziedziczyć możemy wyłącznie geny warunkujące nasz wygląd, ewentualnie cechy charakteru, teraz naukowcy zaczynają obalać ten mit. Okazuje się bowiem, że jednym z elementów, które możemy "dostać" od rodziców i dziadków, są ich lęki, nadzieje i radości.
- Dziedziczenie genetyczne polega na tym, że otrzymujemy właściwie kopię naszych rodziców, pełny zapis genotypu - tłumaczy dr Klaudia Modlińska, psycholog z Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk. - W tym przypadku chodzi o coś zupełnie innego: hipotezę dziedziczenia także zachowań genów naszych przodków. Nie chodzi tu o zwykłą pamięć, która zapisuje historię życia w ludzkich mózgach, a o skutki ważnych wydarzeń, które mogły mieć wpływ na cały organizm.
Zdaniem ekspertki, reakcje genów na różne życiowe zawirowania zapisywane są w naszych organizmach. Takie ich zachowanie nazywane kodem epigenetycznym. - To inaczej tzw. ekspresja genów - mówi dr Modlińska. - I ona również, poza zwykłym genotypem, może być dziedziczona.
I choć nie jesteśmy w stanie odnaleźć w naszej pamięci wspomnień naszych dziadków np. z czasów II wojny światowej, istnieje możliwość, byśmy otrzymali w spadku to, jaki wpływ na ich organizmy ta wojna wywarła. - Środowisko, w którym żył nasz dziadek mogło zmienić zachowanie jego genów, czyli m.in. to, jakie białka te geny produkowały. Ostatecznie mogło to wpłynąć na całościowe funkcjonowanie jego organizmu, a to już możemy odziedziczyć - przyznaje gość "4 do 4".
Jak mówi dr Modlińska, jednym z elementów, które odziedziczymy po przodkachm, może być m.in. efekt stresu, spowodowanego koniecznością ukrywania się przez długie tygodnie bądź miesiące. - Dzięki temu potem my, czyli kolejne pokolenie, będziemy bardziej podatni na stres, będziemy mięli także większą skłonność do depresji, choć tak naprawdę sam zapis genetyczny nie ulegnie przecież zmianie - mówi ekspertka.
Badania nad epigenetyką prowadzone są już od kilkudziesięciu lat. - Sam fakt, że - w przeciwieństwie do samego zapisu DNA - wzorzec aktywności genów może być zmieniany w ciągu życia, oraz to, że może on być dziedziczony, to nowość - przyznaje dr Modlińska.
Słuchacze Czwórki są jednak zdania, że odziedziczyć po przodkach można prawie wszystko. - Charakter, pozytywne nastawienie do życia - mówi jeden z nich. - Osobowość, czyli empatię, albo skłonność do agresji - wymienia inny. - Skłonność do chorób - pointuje kolejny.
(kd/ag)