Postać polityka okresu międzywojennego przypominają wydane obecnie pamiętniki, które są kroniką życia Macieja Rataja i zapisem historycznym odbudowy polskiej państwowości po odzyskaniu niepodległości. I choć takie dokumenty, wydawane po wielu latach, bywają powodem dyskusji, a nierzadko i kontrowersji, najczęściej stają się kopalnią bezcennej wiedzy na temat danej osoby.
Maciej Rataj. Uzdolniony polityk środka
Macieja Rataja, podobnie jak wielu innych bohaterów polskiej historii, możemy wciąż odkrywać na nowo. Pojawiają się kolejne źródła historyczne, prowadzone są badania naukowe, to zaś wpływa na perspektywę zarówno historyków, jak i osób patrzących z zewnątrz. W przypadku działacza Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast" istnieje wiele opracowań, ale szkolne podręczniki traktują go dość pobieżnie. Pamiętnik wydany przez dr. Mateusza Ratyńskiego z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego wpisuje się w proces przywracania pamięci o tym działaczu. - Rataj był wyjątkowo uzdolniony politycznie jako parlamentarzysta, marszałek Sejmu, lider ruchu ludowego - nie ma wątpliwości gość audycji.
Był politykiem demokratycznym i niezależnym, o własnym spojrzeniu na rzeczywistość. Starał się kierować obiektywizmem. Choć znajdował się raczej w lewicowym nurcie swojego ugrupowania, w I kadencji Sejmu Rzeczpospolitej był jednym z twórców porozumienia PSL "Piast" z endecją, chadecją i konserwatystami. - Miał dużą zdolność poruszania się w arkanach życia politycznego. Dziennikarz sejmowy, Bernard Sieger, mówił o nim jako o "marszałku złotego środka". I to chyba najlepiej pokazuje naturę tego polityka - nie ma wątpliwości dr Mateusz Ratyński. Maciej Rataj był działaczem wyważonym, o dużej kulturze osobistej i szerokim wachlarzu zdolności.
23:40 2022_02_02 19_30_23_PR1.mp3 Marszałek Złotego Środka. Maciej Rataj i jego pamiętniki (Eureka/Jedynka)
"Maciej Rataj. Pamiętniki 1918 - 1927"
Maciej Rataj pozostawił zapiski, które dają szansę zajrzenia za kulisy wielkiej polityki i poznania mechanizmów rządzenia państwem. Choć przed laty pierwszą edycję przygotował przyjaciel polityka, Jan Dębski, dziś jest ona praktycznie niedostępna. Doktor Mateusz Ratyński do opracowanego materiału dodaje aparat krytyczny, umożliwiający poruszanie się wśród wszelkich niejasności. Całość została podzielona na dwie części. - Pamiętniki Rataja 1918 - 1920 mają charakter pamiętnika, następnie od roku 1922 do 1927, mają charakter dziennika - podkreśla gość "Eureki".
Pierwsza część napisana jest przez Macieja Rataja przystępnie i bardzo dobrą polszczyzną. Niestety swojej pracy nie skończył i stąd druga część to w istocie codzienne zapiski autora, o charakterze źródła historycznego. Tu już poziom skomplikowania dla zwykłego czytelnika mógł być zbyt duży, stąd komentarze poczynione przez dr. Mateusza Ratyńskiego. - Rataj nie zrobił do końca swojego pamiętnika, być może z braku czasu albo może planował robić to na emeryturze - podsumowuje w rozmowie z Katarzyną Jankowską.
Zobacz też:
W audycji również:
Legenda prof. Józefa Mianowskiego, pierwszego rektora warszawskiej Szkoły Głównej.
Lekarz, naukowiec, przedstawiciel polskiej inteligencji, którego poglądy, postawę i wizję świata kształtowało środowisko, najpierw wileńskie, potem petersburskie i warszawskie. Leczył córkę cara Mikołaja I, dzięki swoim wpływom na dworze mógł pomagać polskim patriotom, za którymi się wstawiał. Przyjaźnił się z rodziną Juliusza Słowackiego, poślubił jego siostrę Aleksandrę. Prof. Józef Mianowski był w Warszawie postacią znaną i poważaną, nie tylko jako rektor Szkoły Głównej, pełnił on również funkcję wiceprezesa Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Miarą legendy uczonego jest stworzona w 1881 roku Fundacja Popierania Nauki - Kasa Mianowskiego, organizacja wspomagająca badania i wydawnictwa naukowe. Gość: prof. Leszek Zasztowt z UW, autor książki "Józef Mianowski. Biografia konserwatysty".
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Jankowska
Goście: prof. Leszek Zasztowt (Uniwersytet Warszawski), dr Mateusz Ratyński (Muzeum Historii Ruchu Ludowego)
Data emisji: 2.02.2022
Godzina emisji: 19.30
mg