Kiedyś to było, czyli "nie od razu SUV-a zbudowano"

Początki automobili

Obecne samochody przypominają bardziej pojazd kosmiczny, niż dorożki (na które wzorowano pierwsze modele aut). Co do zasady, niewiele się zmieniło – kierowca, pasażerowie i cztery koła, których nie wymyślimy na nowo, prawda? Od czasu pierwszych samochodów, wbrew pozorom zmieniło się niemal wszystko. O początkach automobili opowiada współwłaściciel Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach, Zbigniew Mikiciuk:

Ford z 1896 roku

Szybciutko mi tu szyby montować! 

Człowiek od początku dążył do osiągania coraz wyższych prędkości. Jeszcze w latach 20-tych XX wieku, cięższe samochody poruszały się maksymalnie z prędkością 15-20 km/h (co i tak było szybsze od powozów konnych).

Jednym z pierwszych udogodnień związanych ze stale zwiększającą się prędkością było wyposażenie samochodu w przednią szybę. Ograniczało to narażenie pasażerów na skutki coraz silniejszego pędu powietrza.

Eksponat muzeum Mercedes-Benz Welt

Okres międzywojenny

W Polsce rozwój motoryzacji musiał poczekać do zakończenia I wojny światowej. Żaden z zaborców nie kwapił się do dostarczenia Polakom technologicznych moto-rozwiązań.

W 1913 roku w Krakowie powstały pierwsze projekty Polskiego samochodu. Auto zostało wyprodukowane pod nazwą Star (co nie miało oczywiście nic wspólnego z późniejszymi ciężarówkami ze Starachowic – te zakłady powstały dopiero po II wojnie światowej jako przedsiębiorstwo państwowe), ale nie dostało szansy na wejście do seryjnej produkcji.

Rozwój motoryzacji na dobre zaczął się w Polsce dopiero w latach 20-tych XX wieku.

Polskie moto-zaangażowanie

Określenie "polski Fiat" budzi skojarzenia głównie z modelami 125p czy 126p. Jednak już w okresie międzywojennym Polacy mieli epizod współpracy z włoską firmą.

Polska mogła szczycić się ludźmi, którzy byli mistrzami modernizacji konstrukcji samochodowych. Pianista Józef Hofmann, oprócz wybitnego talentu muzycznego, miał także smykałkę do motoryzacji. To m.in. jemu przypisuje się wynalezienie wycieraczek, bez których nie wyobrażamy sobie współcześnie podróżowania samochodem. Hoffmann w swoim garażu budował wspaniałe samochody, lecz nie miał wsparcia finansowego, przez co nie uruchomił produkcji na szeroką skalę.

/

Puszczamy oko do oświeconych

Wbrew wyobrażeniom co niektórych młodszych kierowców, ksenony i LEDy oświetlające drogę nie są z nami od zawsze. Automobile z początku XX wieku były wyposażane w prymitywne lampy naftowe lub karbidowe, które nieporównywalnie gorzej rozjaśniały mroki nocy.

Kierunkowskazy wydają się jednym z bardziej podstawowych elementów samochodu – wręcz niezbędnym do zapewnienia bezpieczeństwa. Pierwsze samochody nie posiadały takiego rozwiązania. Stosowano natomiast metodę znaną nam współcześnie z podróży rowerowych, a zaczerpniętą z dorożek - wystawiano rękę.

Uważacie, że to dziwne rozwiązanie? Słuchajcie tego: swojego czasu w Anglii obowiązywał przepis, który wymagał, aby przed każdym samochodem biegł człowiek machający czerwoną chorągiewką i informujący o kierunku jazdy samochodu. Obowiązywało to do czasu, aż samochód zaczął wyprzedzać człowieka. Kierunkowskazy elektryczne weszły do powszechnego użycia w latach 20-tych XX wieku – była to wysuwana, elektryczna strzałka. Później pojawiły się lampki umieszczone na błotnikach.

Ogrzewanie i lusterka

Jednym z elementów zapewniających wygodę podczas jazdy jest ogrzewanie. W pierwszych samochodach silnik osiągał odpowiednią temperaturę, a ciepłe powietrze przedostawało się do kabiny przez szpary pod nogami i ogrzewało podróżujących.

W okresie międzywojennym lusterka były dostępne tylko w luksusowych samochodach. W latach 50-tych XX wieku większość aut pozbawiona była tego udogodnienia. Nawet produkowany w latach 80-tych „Maluch” nie w każdej wersji posiadał lusterka z obydwu stron. Często z tej prawej znajdowały się tylko zaślepki, które po zdjęciu umożliwiały przykręcenie dokupionego dodatkowo lusterka.

Możliwe, że za kilka lat samochody nie będą w niczym przypominać tych, które dziś jeżdżą po naszych ulicach. Niezmienna pozostanie ich zasadnicza funkcja - transport. Prawdopodobnie będą samodzielnie się przemieszczać się (jeździć/latać?) osiągając ogromne prędkości. Czy uważasz, że nadal będzie można nazywać je samochodami?

Patryk Bedliński

CZYTAJ TAKŻE:

• Motoryzacja po amerykańsku
• Posiłki w trasie - co jeść i pić?
• Pokaż mi swój samochód, a powiem Ci, kim jesteś!