Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PR dla Zagranicy
Przemysław Pawełek 10.02.2022

82 lata temu rozpoczęła się pierwsza masowa deportacja Polaków na Wschód

82 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez NKWD. Tego dnia w głąb Związku Sowieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju.

Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki Sowieci przeprowadzili w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce 17 września 1939 roku.
Według szacunków władz RP na emigracji, łącznie w czterech masowych deportacjach do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych, choć w dokumentach sowieckich mówi się o 320 tysiącach wywiezionych.

Polacy wywożeni byli zazwyczaj bez dobytku, w bydlęcych wagonach. Wielu nie przetrwało podróży - ciała wyrzucano po drodze. Ci, którym się udało, musieli przetrwać głód, zimno i minimalne warunki sanitarne, ale wielu ginęło już na miejscu. Ci, co przeżyli wywózki i pobyt na nieludzkiej ziemi, co roku uczestniczą w uroczystościach rocznicowych masowych deportacji.

Cztery masowe deportacje Polaków w latach 1940-1941 były zaplanowane i systematycznie przeprowadzone tak, aby usunąć z dawnych terenów wschodnich II Rzeczpospolitej wszystkich ludzi uznanych za "niebezpiecznych" dla Sowietów. "Dobrowolne przesiedlenia", jak je nazywano, służyły rozbiciu struktury społecznej, dostarczając jednocześnie siły roboczej totalitarnemu imperium.

IAR/PP