Nominacje ogłosił szef Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Jean-Claude Mignon. - Reakcja jest potrzebna nie tylko wtedy, gdy zagrożone są prawa człowieka, ale również wtedy, gdy konieczne jest skupianie uwagi na tych, którzy służą obronie praw człowieka. To cel tej nagrody - powiedział podczas ogłoszenia nominacji przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Jean-Claude Mignon.
Nagroda im. Vaclava Havla, którą powołano w marcu br., będzie przyznawana corocznie przez Zgromadzenie Parlamentarne wspólnie z Biblioteką Vaclava Havla oraz Fundacją Karta 77 za wyjątkowe działania obywatelskie w obronie praw człowieka w Europie i na świecie. Wyróżnienie może otrzymać zarówno konkretna osoba, jak i organizacja pozarządowa.
Nominacje ogłoszono w Pradze w poniedziałek wieczorem po inauguracyjnym posiedzeniu kapituły nagrody, w której znajdują się osoby powszechnie uznawane za autorytety w dziedzinie praw człowieka; zasiada w niej m.in. polski adwokat Marek Antoni Nowicki, który jest przewodniczącym Komisji Doradczej ds. Praw Człowieka ONZ w Kosowie.
Kapituła wyłoniła trzy nominacje z sześciu (w sumie do nagrody zgłoszono 27 kandydatur). Obok gruzińskiego Stowarzyszenia Młodych Prawników i broniącej praw człowieka w Chinach organizacji The Rights Defence Network nominację otrzymał jeden z politycznych więźniów na Białorusi Aleś Bialacki. Białoruski opozycjonista jest szefem Centrum Praw Człowieka "Wiasna", które pomagało osobom represjonowanym na Białorusi z przyczyn politycznych.
Bialacki został skazany w 2011 r. na 4,5 roku kolonii karnej o zaostrzonym rygorze i na konfiskatę mienia. Sąd uznał, że zataił on dochody i nie zapłacił podatków od kwot przechowywanych na kontach bankowych w Polsce i na Litwie. Odrzucono wyjaśnienia Bialackiego, że pieniądze były przeznaczone na działalność w sferze obrony praw człowieka.
Polska udzieliła Białorusi pomocy prawnej w sprawie Bialackiego, przekazując białoruskiej prokuraturze dane z prowadzonych w Polsce kont bankowych, z których "Wiasna" finansowała działalność. Wywołało to międzynarodowy skandal i dymisje w Prokuraturze Generalnej. Szef MSZ Radosław Sikorski przepraszał w 2011 r. białoruską opozycję za "karygodny błąd", a prokuratura zapowiedziała zmianę praktyki i drobiazgową analizę każdego białoruskiego wniosku.
Aleś Bialacki podczas procesu, Włodzimierz Pac, Polskie Radio
O tym, kto ostatecznie otrzyma Nagrodę Praw Człowieka im. Vaclava Havla kapituła zdecyduje 29 września w Strasburgu, po czym następnego dnia zostanie ona uroczyście przyznana podczas rozpoczynającej się sesji jesiennej Zgromadzenia Parlamentarnego. Następnie Biblioteka Vaclava Havla zorganizuje w Pradze międzynarodową konferencję z udziałem zwycięzcy.
Laureat otrzyma trofeum, dyplom za znaczący wkład w walkę o prawa człowieka oraz 60 tys. euro, ufundowane przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, Bibliotekę Vaclava Havla, Fundację Karta 77 oraz rząd Czech.
Vaclav Havel (1936-2011) był ostatnim prezydentem Czechosłowacji i pierwszym prezydentem Czech po upadku komunizmu. Urząd ten sprawował do 2003 r. Był także cenionym i nagradzanym pisarzem, dramaturgiem, a przy tym wybitną postacią czechosłowackiej opozycji w okresie rządów komunistycznych. - Bez marzenia o lepszej Europie, nigdy nie zbudujemy lepszej Europy - powiedział Havel w maju 1990 r. na forum Zgromadzenia Parlamentarnego w Strasburgu.
PAP/agkm
Informacje o Białorusi: Raport Białoruś
