Jak dowodzą badania, częstsza produkcja nasion nie przekłada się na większą liczbę siewek. Buki nie kwitną już tak synchronicznie, zapylanie staje się mniej efektywne, a większy odsetek nasion jest zjadany przez owady czy gryzonie. Dlatego liczba młodych siewek spada, co zmniejsza szanse na przetrwanie gatunku w przyszłości, podkreślają autorzy pracy.
29:00 2025_03_15 12_30_22_PR2_Zielona_Dwojka.mp3 Badanie populacji buków potwierdza: zmiany klimatu mogą hamować wzrost drzew (Zielona Dwójka)
Buki - jak zmienia się roczny przyrost drewna?
Badania międzynarodowego zespołu nad bukami w Anglii trwają od ponad czterech dekad. W tym okresie naukowcy skrupulatnie liczyli nasiona produkowane przez drzewa. W 2022 roku pobrali tzw. "rdzenie" z pni 57 drzew i przeanalizowali szerokość słojów, aby sprawdzić, jak zmieniał się roczny przyrost drewna w ostatnich 43 latach. Okazało się, że w badanych populacjach zmiany w produkcji nasion spowodowały widoczny spadek przyrostu drewna buków.
Czytaj także:
Zmiana częstotliwości produkcji nasion a temperatura
Zdaniem naukowców czynnikiem, który odpowiada za spowolnienie wzrostu drzew, jest zmiana częstości produkcji nasion w odpowiedzi na rosnące temperatury latem. - To zupełnie nowy mechanizm, przez który zmiany klimatu mogą hamować wzrost drzew. Wcześniej naukowcy skupiali się głównie na bezpośrednich skutkach susz czy upałów, a tymczasem bardziej regularne kwitnienie i owocowanie odbiera drzewom część zasobów potrzebnych do wzrostu – wyjaśnia współautor badania, profesor Michał Bogdziewicz z Centrum Biologii Lasu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Lata nasienne
Buki, podobnie jak wiele innych gatunków drzew, rozmnażają się przez tzw. "lata nasienne". Są to okresy, w których masowo, w skoordynowany sposób wytwarzają tysiące nasion. Są one przeplatane latami z niemal zerową ich produkcją, kiedy drzewa zwykle oszczędzają energię. Ta strategia ma im zapewnić sukces zapylania i ograniczyć straty spowodowane zjadaniem nasion przez zwierzęta.
Jak zauważają badacze, inwestowanie w nasiona ogranicza wzrost drzew, a jednocześnie nie przekłada się na wzrost liczby siewek. Jest to spowodowane tym, że buki nie kwitną już tak synchronicznie, zapylanie staje się mniej efektywne, a konsumenci nasion (czyli np. owady czy gryzonie) mając więcej lat z umiarkowaną liczbą nasion do zjedzenia, zjadają ich większy odsetek. Efektem jest mniejsza liczba młodych siewek, a co za tym idzie ograniczenie szans na regenerację i przetrwanie gatunku w przyszłości.
***
Tytuł audycji: Zielona Dwójka
Prowadziła: Katarzyna Nowak
Goście: prof. Michał Bogdziewicz (dyrektor Centrum Biologii Lasu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Data emisji: 15.03.2025
Godz. emisji: 12.30
IAR/PAP/zch
