Oprawcy żołnierzy wyklętych. Przerwane milczenie

– Gdy mówi się o żołnierzach podziemia niepodległościowego, nie można pomijać tych, którzy, eufemistycznie mówiąc: źle im życzyli, a dosadnie: strzelali w tył głowy – przypominał w Dwójce Tadeusz Płużański, autor książki "Lista oprawców".

Fragment okładki książki "Lista oprawców" Tadeusza Płużańskiego

Foto: Wydawnictwo Fronda/mat. prasowe

25 maja obchodziliśmy 66 rocznicę śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego, na którym w 1948 r. wykonano wyrok śmierci za rzekomą działalność na rzecz obcego wywiadu. To jedna z wielu ofiar stalinowskich represji. O żołnierzach wyklętych, walczących po wojnie w niepodległościowym podziemiu, sądzonych i traktowanych jak bandytów, wiemy coraz więcej.

A ile wiadomo o ich oprawcach? Kim byli ci, którzy ich aresztowali, przesłuchiwali, oskarżali i sądzili? Co doprowadziło ich do udziału w aparacie represji i jak później potoczyły się ich losy? Niedawno pod patronatem Dwójki ukazała się książka "Lista oprawców". Jej autor - publicysta i historyk Tadeusz Płużański - był gościem "Notatnika Dwójki".

– Żołnierze wyklęci, nazywani przez nas żołnierza niezłomnymi, wracają dziś do naszej świadomości – powiedział. – Jest o nich coraz głośniej. Można powiedzieć, że stał się to temat modny wśród młodzieży. Jeśli jednak mówimy o ich idei, o ich walce, nie możemy zapominać o drugiej stronie tej historii, czyli o ludziach, którzy ich represjonowali, a nawet mordowali. Mam wrażenie, że we współczesnej Polsce to wciąż niechciane zagadnienie, spychany na margines temat tabu – zauważył.

Żołnierze Wyklęci - zobacz serwis specjalny Polskiego Radia>>>

Tymczasem oczywiste jest, że powojenna walka niepodległościowa miała dwie strony. – Z jednej byli  żołnierze wyklęci, niezłomni, którzy walczyli o polską wolność, z drugiej zaś komunistyczni oprawcy, którzy robili wszystko, by jak największą ilość naszych żołnierzy i przywódców politycznych wyciąć w pień – mówił Tadeusz Płużański.

O osobistych powodach zaangażowania się w badanie dziejów komunistycznych oprawców, a także o historiach żołnierzy wyklętych i ich katów - w nagraniu audycji prowadzonej przez Pawła Siwka.

mc/jp