Nostalgia, aktywność twórcza i lądowanie na Księżycu. Ostatnie lata Gombrowicza

25 lipca przypada 45. rocznica śmierci Witolda Gombrowicza. - To były czarne miesiące dla polskiej literatury - wspominał lato 1969 roku Jerzy Giedroyc.

Witold Gombrowicz

Foto: De Agostini/World Illustrated/Photoshot/PAP

Gombrowicz w 1963 roku powrócił do Europy po 23 latach spędzonych w Argentynie. Otrzymał stypendium Fundacji Forda na pobyt w Berlinie Zachodnim i już do końca życia przebywał w Europie. - To już 45 lat mija od jego śmierci w 1969 roku. Był to zresztą rok bardzo tragiczny w literaturze polskiej, bo zmarli wtedy też Jerzy Stempowski, Marek Hłasko czy Kazimierz Wierzyński. Jerzy Giedroyc mówił, że dzielił czas na to, co było przed tą datą i po. Jest coś uderzającego w fatalności tego roku - podkreślił w "Notatniku Dwójki" historyk literatury Piotr Kłoczowski.

Rita Gombrowicz: "Mąż był poetą na co dzień". Zobacz wideo>>>

Dla Gombrowicza nie był to czas łatwy. Z jednej strony wrócił do Europy, był znów bardzo blisko Polski, ale doskonale wiedział, że nie ma wstępu do ojczyzny. Nie tylko ze względów politycznych.  - Chodzi o ten zapach śmierci, który kojarzył mu się z Polską od wybuchu II wojny światowej - mówił Piotr Kłoczowski.

Śmierć przyszła 25 lipca 1969 roku, we francuskim Vence. - Trzy ostatnie dni przed jego śmiercią to był czas, kiedy Amerykanie stanęli na Księżycu. Oglądaliśmy razem w telewizji transmisję. W tamtej epoce było to coś zupełnie nowego. Odbywało się to w środku nocy. Dla mnie już zawsze jego śmierć będzie się kojarzyła z Neilem Armstrongiem i austronautami, którzy chodzili po Księżycu. To jest właśnie dla mnie Gombrowicz na zawsze - wspomniała postać wybitnego polskiego twórcy jego żona Rita.

Więcej na temat ostatnich latach życia Witolda Gombrowicza - w nagraniu audycji, którą przygotowała Anna Lisiecka.

W sobotniej "Strefie słowa" (godz. 20.30) zapraszamy na "Ślub" - radiową wersję dramatu Witolda Gombrowicza w adaptacji i reżyserii Waldemara Modestowicza.

ac/jp