Mimo że całe przedsięwzięcie uważano wtedy (lata 1870-1876) za niemożliwe do zrealizowania, budowa udała się, a kolej jeździ po wybudowanych wtedy wiaduktach do dziś. Jeszcze do niedawna był to najwyżej na świecie położony odcinek torów. Za projekt i wykonanie tego inżynierskiego cudu odpowiadał Polak – Ernest Malinowski. Człowiek, który mimo swojego dzieła jest w Polce postacią nie tylko niedocenianą, ale i trochę zapomnianą.
Budowniczy kolei transandyjskiej urodził się 5 stycznia 1818 roku w Sewerynach na Wołyniu. Podobnie jak wielu jego rówieśników walczył w powstaniu listopadowym, a po jego zakończeniu wyemigrował do Francji. Z wyróżnieniem ukończył tam, słynną na całą Europę, paryską uczelnię techniczną École des Ponts et Chaussées.
Do Peru trafił w 1852 roku. Prawdopodobnie stało się to za sprawą prezydenta Ramona Castillo, który chcąc pobudzić rozwój Peru wysłał do Europy misję mającą na celu rekrutację inżynierów, którzy przyczynią się do postępu. Malinowski po przybyciu do Ameryki Łacińskiej objął stanowisko rządowego inżyniera. Rozpoczął pracę nad projektem przerzucenia przez Andy linii kolejowej.
Wyżej niż Mont Blanc
Budowę linii kolejowej Lima–Oroya rozpoczęto w Callao, w roku 1872. Już wcześniej Malinowski rozbudował część infrastruktury kolejowej Peru. Mimo to nic z wcześniejszych prac nie mogło równać się z budową tego odcinka. Najwyższe jego elementy leżą na wysokości 4579 metrów n.p.m. Licząca niecałe 220 km trasa zawiera 62 tunele, których łączna długość to około 6000 m. Najdłuższy tunel ma długość 1200 m. Oprócz tego prawie 50 mostów i wiaduktów.
Z przeprowadzeniem tej budowy wiązały się liczne trudności i niebezpieczeństwa. Trzeba było na wyjątkowo stromych stokach wykuwać tunele, natomiast przepaście łączyć mostami i wiaduktami. Niektóre źródła podają, że w trakcie prac straciło przy niej życie 10 tys. specjalnie sprowadzonych z Chin kulisów.
Niemożliwe stało się możliwe
Poza Peru uznawano to przedsięwzięcie za nierealne i skazane na porażkę. Nawet po zakończeniu budowy nie chciano uwierzyć w istnienie tego ciągu mostów i tuneli. Inżynier Wojciech Folkierski, przyjaciel Malinowskiego pisał w swoich relacjach, że budowa: "przedstawiała tak w szczegółach, jak i w całości tyle osobliwości, że inżynierowie europejscy długo w nią uwierzyć nie chcieli, uważając za oszustwo. Trzeba było dopiero każdego ministra europejskiego, każdego z admirałów angielskich lub francuskich, w miarę jak przybywali do Callao, zapraszać po kolei w tę jednodniową wprawdzie, ale pełną osobliwości wycieczkę, by wreszcie w Europie uwierzono w istnienie nadzwyczajnego dzieła.”
Polak, który połączył dwa oceany
Mimo to zaprojektowane przez Malinowskiego arcydzieło inżynierii budowlanej istnieje nadal, a jego znaczenie daleko wykraczało poza zbudowanie czegoś – z pozoru – niemożliwego do zbudowania. Budowa kolei przecinającej Andy spowodowała, że powstała możliwa do pokonania droga lądowa łącząca wybrzeża Pacyfiku i Atlantyku.
To jak ważne było to przedsięwzięcie podkreślał inny zasłużony dla Peru Polak, inż. Władysław Kluger, który pisał: "koszty kolei są niczym wobec wielkiego jej znaczenia pod względem handlowym, rolniczym i cywilizacyjnym. Łączy ona za pośrednictwem dopływów Amazonki dwa oceany, otwiera bramy do bogactw rolniczych i górniczych Montanii, oświetla promieniem cywilizacji dzikie jary i knieje And.” Budowa linii umożliwiała transport bogactw naturalnych w głąb kraju, co było wcześniej nieosiągalne.
Ernest Malinowski zmarł w Limie 2 marca 1899 roku. Był on profesorem oraz dziekanem jednego z wydziałów na tamtejszym uniwersytecie. Na stałe zapisał się w historii Peru jako budowniczy kolei transandyjskiej oraz bojownik o niepodległość tego kraju. Zaprojektował i nadzorował budowę fortyfikacji obronnych w porcie Callao, a także brał czynny udział w obronie Callao na szańcach tych fortyfikacji, za co został wyszczególniony na honorowej liście zwycięzców bitwy 2 maja 1866.
W 1999 roku w najwyższym punkcie kolei transandyjskiej, na przełęczy Ticlio na wysokości 4818m n.p.m. stanął pomnik poświęcony polskiemu inżynierowi. Pod godłami Peru i Polski umieszczono napis: "Ernest Malinowski 1818-1899. Inżynier polski, patriota peruwiański, bohater obrony Callao 1866, budowniczy Centralnej Kolei Transandyjskiej".
mk
