Marek Zwyrzykowski
Studio Eksperymentalne Polskiego Radia - 2007 rok - Złoty Jubileusz
Studio Eksperymentalne Polskiego Radia stworzone zostało jesienią 1957 roku decyzją ówczesnego Zarządu Polskiego Radia, jako czwarta w świecie placówka tego typu – 9 lat po założeniu paryskiego studia (Club d`Essai) Pierre’a Schaeffera (1948), 6 lat po powstaniu Studio für elektronishe Musik w Kolonii (1951) i 2 lata po utworzeniu Studio di Fonologia Musicale w Mediolanie (1955). W 2007 roku Studio Eksperymentalne PR obchodzi złoty jubileusz.
Nazwa Polish Radio Experimental Studio jest wysoko cenionych w świecie znakiem firmowym kojarzonym z Polskim Radiem. Powstanie studia rozpoczęło erę muzyki elektroakustycznej w Polsce, chociaż już wcześniej pojawiły się jej zapowiedzi w postaci muzyki filmowej i teatralnej, m.in. Andrzeja Markowskiego i Włodzimierza Kotońskiego. Założycielem Studia oraz jego szefem przez 28 lat (do r. 1985) był Józef Patkowski (1929 -2005) - muzykolog, akustyk, animator życia muzycznego, późniejszy wieloletni Prezes Związku Kompozytorów Polskich. W latach 1985 - 1998 na czele studia stał kompozytor Ryszard Szeremeta. Studio współtworzył, opracował jego koncepcję techniczną, a w latach 1998 - 2004 kierował nim latach Krzysztof Szlifirski. Od marca 2004 roku za działalność Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, usytuowanego w strukturze Programu 2 Polskiego Radia odpowiada Marek Zwyrzykowski.
Mimo zmiany organizacyjnej Studio Eksperymentalne nadal inicjuje powstawanie dzieł muzycznych wymagających udziału technologii elektronicznej. Jednym z istotnych wyróżników radia publicznego są bowiem inicjatywy kulturotwórcze, wśród nich realizacja unikalnych projektów, leżących poza obszarem zainteresowania innych podmiotów życia kulturalnego kraju.
W polu widzenia Studia Eksperymentalnego PR znajduje się twórczość muzyczna, a także specyficznie radiowa, ujawniająca się w formach z pogranicza muzyki, słowa, teatru radiowego i dokumentu. Jej wspólnym mianownikiem jest szeroko pojęta radiowa technologia produkcji (nagrania mikrofonowe, obróbka analogowa i komputerowa dźwięku ) oraz radiowy (jako najbardziej naturalny) sposób przekazu.
Twórczość będąca owocem działalności Studia Eksperymentalnego jest trudno osiągalna w obiegu płytowym, jak również w salach koncertowych. Tego typu utwory nobilitują radiofonie, dając przepustkę do ekskluzywnego klubu producentów dzieł wysoce oryginalnych, których kształt wynika ze sprzężenia technologii z wyobraźnią autorów. Stwarzają zarazem szansę uczestniczenia w ciekawym dialogu oddającym złożoność współczesnego świata, z odniesieniami do tradycji poszczególnych krajów, do ich historii, kultury, problemów cywilizacyjnych i społecznych.
Forum prezentacji osiągnięć w tej dziedzinie stanowią międzynarodowe konkursy, m. in. Prix Italia, Prix Europa czy Międzynarodowa Trybuna Muzyki Elektroakustycznej UNESCO. Polskie Radio bierze w nich udział, odnosząc niejednokrotnie sukcesy. Plon tych konkursów - utwory powstające w innych radiofoniach prezentowane są regularnie na antenie Programu 2 Polskiego Radia.
Zakres działania Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w obecnym kształcie polega na
wyłanianiu projektów do produkcji poprzez selekcję pomysłów zgłaszanych przez kompozytorów oraz innych twórców form eksperymentalnych, kierowanie zamówień do twórców o ustalonej renomie oraz młodych, inicjowaniu oryginalnych projektów, związanych z doniosłymi rocznicami, czy ważnymi wydarzeniami współczesności (n.p. REJ 2005 w związku z 500 rocznicą urodzin Mikołaja Reja, Szymanowski 2007 - 125 rocznica urodzin i 70 rocznica śmierci) oraz promocji gotowych utworów (antena Polskiego Radia oraz współpraca z organizatorami festiwali i koncertów).
Studio Eksperymentalne utrzymuje kontakt ze Studiami Elektronicznymi Akademii Muzycznych ( m.in. Kraków, Wrocław, Poznań, Warszawa ) widząc w nich miejsce dojrzewania talentów, a także miejsce powstawania wstępnej formy utworów finalnie realizowanych w studiach Polskiego Radia. Studio stara się podtrzymywać obecność polskich utworów w międzynarodowym obiegu m.in. poprzez udział w konkursach radiowych.
Ważnym środkiem promocji kompozycji powstających w Studiu Eksperymentalnym będą wydawane przez Polskie Radia płyty prezentujące utwory dawne i najnowsze. Przy udziale finansowym Urzędu Miejskiego we Wrocławiu przygotowywana jest płyta duetu ElettroVoce (Agata Zubel, Cezary Duchnowski).
Studio podtrzymuje kontakty z czołowymi centrami twórczości elektroakustycznej
w świecie, m.in. ze sławnym Centrum Muzyki Elektroakustycznej w Bourges.
Polskie Radio jest partnerem medialnym organizowanego od kilkudziesięciu lat przez ten ośrodek prestiżowego Międzynarodowego Konkursu Muzyki Elektroakustycznej.
[----- Podzial strony -----]
50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia - koncerty w roku jubileuszowym
II Międzynarodowy Festiwal „Musica Electronica Nova” we Wrocławiu
(18.05 - 26.05.2007)
Środa, 23 maja, godz. 19.30 Filharmonia Wrocławska
50 lat muzyki elektroakustycznej w Polsce – 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (I) Józef Patkowski in memoriam
Bohdan Mazurek Pensylvania Dream na taśmę, Jan Oleszkowicz Scontra na skrzypce solo i taśmę, Włodzimierz Kotoński Tierra caliente na taśmę, Jacek Grudzień Tritonos na klawesyn i taśmę, Andrzej Bieżan Miecz Archanioła na taśmę, Eugeniusz Rudnik Martwa natura z ptakiem, zegarem, strzelcem i panną na taśmę, Ryszard Szeremeta String Play na kontrabas, fortepian, perkusję i taśmę wyk. Anna Zielińska – skrzypce, Urszula Kmieć – klawesyn, Tadeusz Wielecki – kontrabas, Jan Pilch – perkusja, Ryszard Szeremeta – fortepian
Czwartek, 24 maja godz. 17.00 BWA - Galeria Sztuki Współczesnej
50 lat muzyki elektroakustycznej w Polsce - 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (II)
Jarosław Kapuściński Jatayu na fortepian preparowany i taśmę, Magdalen Długosz „Nemini molestus” na taśmę, Katarzyna Taborowska – „A toć była cała sprawa” na skrzypce i taśmę, Cezary Duchnowski – „Apoftegmata to jest krótkie a roztropne powieści” na głos i komputer Eugeniusz Rudnik/Bolesław Błaszczyk/Jarosław Siwiński Epilogos – kompozycja kolektywna na taśmę, Sławomir Kupczak – Figliki na fortepian preparowany i komputer, wyk. Anna Zielińska – skrzypce, Eryk Lubos – głos, Maciej Grzybowski – fortepian, Cezary Duchnowski – komputer
Planowane są także imprezy jubileuszowe Studia Eksperymentalnego podczas
festiwalu Warszawska Jesień oraz III Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie (10.11.2007 w Studiu S-5 Radia Kraków)
[----- Podzial strony -----]
50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia - na antenie Dwójki:
Nokturn, czyli audycja Hortus musicus - hortus electronicus (na antenie od czerwca 1990 roku) – godz. 0.00 – 1.00 z czwartku na piątek, raz w miesiącu pod hasłem 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, autor: Marek Zwyrzykowski
– prezentacja najważniejszych utworów ilustrujących rozwój muzyki elektroakustycznej w Polsce w minionym półwieczu
26. 01. 2007 - 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (1)
Włodzimierz Kotoński Etiuda na jedno uderzenie w talerz, Mikrostruktury, Andrzej Dobrowolski Passacaglia, Muzyka na taśmę magnetofonową i obój solo, Krzysztof Penderecki Psalmus 1961, Eugeniusz Rudnik Collage, Bogusław Schaeffer Assemblage II (wersja symultaniczna I)
23.02.2007 – 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (2)
Tomasz Sikorski Antyfony na sopran, fortepian, róg, dzwony, 4 gongi i taśmę magnetofonową, Bogusław Schaffer Symfonia, Arne Nordheim Solitaire
Kare Kolberg Anonnymus 1972
23.03.2007 – 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (3)
Bohdan Mazurek Canti, Bogusław Schaffer E.S. Jazz, Eugeniusz Rudnik Mobile, Krzysztof Knittel Punkty / Linie na klarnet i taśmę wyk. Paweł Pacanowski – klarnet
20.04.07 – 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (4)
Bohdan Mazurek Epitafium na śmierć Jana Palacha; Bohdan Mazurek Sinfonia rustica; Bogusław Schaffer Koncert na taśmę; Denis Eberhard Ikona na taśmę
18. 05. 07 - 50 lat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (5)
Włodzimierz Kotoński Aela; Bogusław Schäffer Projekt na taśmę magnetofonową i tubę preparowaną, wyk. Zdzisław Piernik; Bengt Emil Johnson Tropy na taśmę; Roman Berger En Passant na taśmę; Paweł Szymański La Folia na taśmę
[----- Podzial strony -----]
* * *
PROJEKTY PŁYTOWE
CD I Studio Eksperymentalne PR (1959 - 1969)
Włodzimierz Kotoński Etiuda na jedno uderzenie w talerz, Mikrostruktury, Andrzej Dobrowolski Passacaglia, Muzyka na taśmę magnetofonową i obój solo, Krzysztof Penderecki Psalmus 1961, Eugeniusz Rudnik Collage Bogusław Schaeffer Assemblage, E. S. Jazz
CD II Studio Eksperymentalne PR (1969 - 1973)
Bohdan Mazurek Epitafium na śmierć Jana Palacha, Sinfonia rustica, Arne Nordheim Solitaire, Włodzimierz Kotoński AELA, Andrzej Dobrowolski Muzyka na taśmę magnetofonową i fortepian solo, Eugeniusz Rudnik Mobile, Elżbieta Sikora Podróż druga na taśmę, Bernard Kawka/Eugeniusz Rudnik Vocals – Wokale, Bohdan Mazurek Epizody
CD III Studio Eksperymentalne PR (1973 - 1979)
Krzysztof Knittel Punkty / Linie na klarnet i taśmę, wyk. Paweł Pacanowski - klarnet
Bohdan Mazurek Canti, Eugeniusz Rudnik Ostinato, Adam Sławiński Upamiętnienie do słów Wisławy Szymborskiej, Denis Eberhard Ikona na taśmę, Bogusław Schäffer <>< i="">na taśmę magnetofonową i tubę preparowaną wyk. Zdzisław Piernik, Paweł Szymański La Folia na taśmę.
ElettroVoce - Cezary Duchnowski/Agata Zubel (realizacja przy wsparciu finansowym Prezydenta m. Wrocławia)
Cezary Duchnowski Monada 3 na głos, fortepian i komputer, Agata Zubel Opowiadania na głos i fortepian preparowany do tekstów Nataszy Goerke, Cezary Duchnowski Trawy rozczochrane na głos i komputer, Agata Zubel Parlando, Cezary Duchnowski/Agata Zubel Szymborskie Improwizacje, Cezary Duchnowski monada 2 na trąbkę, głos i komputer
REJ 2005 (utwory zainspirowane postacią i twórczością Mikołaja Reja w 500 rocznicę urodzin)
Sławomir Kupczak Figliki na fortepian preparowany i komputer, Magdalena Długosz Nemini Molestus, Wojciech Kałamarz Modlitwa zawierzenia, Cezary Duchnowski Apoftegmata to jest krótkie a roztropne powieści – wybór, Katarzyna Taborowska A toć była cała sprawa na skrzypce i taśmę, Lidia Zielińska Obiadki w Rejowcu na taśmę.
Cellotronicum (solista Andrzej Bauer - wiolonczela)
Michał Talma-Sutt Cellotronicum, Jacek Grudzień Ad Naan, Marcin Wierzbicki Interferencje retroaktywne, Sławomir Kupczak Anafora V na wiolonczelę i elektronikę, Paweł Mykietyn Kartka z albumu na wiolonczelę i taśmę, Stanisław Krupowicz Partita na wiolonczelę i warstwę komputerową, Cezary Duchnowski Broda na wiolonczelę i taśmę
REJ 2005
Hommage à Mikołaj Rej (1505 – 1569)
Autor „Krótkiej rozprawy między Panem, Wójtem a Plebanem”, „Źwierciadła”, „Źwierzyńca”, którego czwarta część to słynne „Figliki”, był bystrym obserwatorem społeczeństwa, w którym żył. Piętnował przejawy powierzchowności wiary, nieuczciwość, brak skutecznego prawa, głupotę, prywatę, lenistwo, chciwość, skłonność do zbytku, przepychu – także wśród duchowieństwa.
Poruszał problemy moralne swojej epoki. Posługując się językiem ojczystym, naśladował pełen metafor styl ksiąg biblijnych i mów kaznodziejskich, cytował starożytne przysłowia i sentencje, snuł opowieści, gawędził i żartował, nie stroniąc przy tym od rubaszności.
Czy dziś, po pięciu wiekach może być nam współczesny?
Na to pytanie próbuje odpowiedzieć grupa polskich kompozytorów. Zafrapowało ich przesłanie dzieł i uroda języka. Odbite w zwierciadle współczesności myśli i słowa Reja stały się inspiracją i tworzywem utworów elektroakustycznych, ujawniając swoją siłę moralizatorską, piękno, jędrność stylu, dosadność dowcipu ? Kolekcja kompozycji zamówionych przez Studio Eksperymentalne Polskiego Radia jest hołdem składanym Mikołajowi Rejowi w 500 rocznicę urodzin.
Sławomir Kupczak Figliki na fortepian preparowany i komputer, Magdalena Długosz Nemini Molestus, Wojciech Kałamarz Modlitwa zawierzenia, Cezary Duchnowski Apoftegmata to jest krótkie a roztropne powieści - wybór, Katarzyna Taborowska A toć była cała sprawa na skrzypce i taśmę, Lidia Zielińska Obiadki w Rejowcu na taśmę
[----- Podzial strony -----]
Studio Eksperymentalne Polskiego Radia - nagrania lata 2004 - 2006
Projekt Cellotronicum (solista Andrzej Bauer - wiolonczela)
1. Sławomir Kupczak Anafora V na wiolonczelę i elektronikę (nagr. 2004)
2. Paweł Mykietyn Kartka z albumu na wiolonczelę i taśmę (nagr. 2004) - do dalszej
realizacji (zmiana koncepcji utworu)
3. Stanisław Krupowicz Partita na wiolonczelę i warstwę komputerową (nagrana partia solowa - autor nie dokończył jednej z warstw) (nagr. 2004)
4. Cezary Duchnowski Broda na wiolonczelę i taśmę (solista -Andrzej Bauer) (nagr.
18 - 19.04.2006)
(wcześniej nagrane utwory projektu Cellotronicum: Michał Talma-Sutt Cellotronicum , Jacek Grudzień Ad Naan, Marcin Wierzbicki Interferencje retroaktywne)
duet ElettroVoce - Cezary Duchnowski/Agata Zubel
1. Cezary Duchnowski Monada 3 na głos, fortepian i komputer (2003) (nagr.2004)
2. Cezary Duchnowski/Agata Zubel Szymborskie Improwizacje (nagr.2006)
3. Agata Zubel Opowiadania na głos i fortepian preparowany do tekstów Nataszy Goerke
(nagr. 2006)
4. Agata Zubel Parlando (nagranie: Studio Akademii Muzycznej we Wrocławiu, mastering
Studio Eksperymentalne PR)
5. Cezary Duchnowski monada 2 na trąbkę, głos i komputer (2003) (nagr. 2006)
6. Cezary Duchnowski Trawy rozczochrane na głos i komputer (nagr. 2006)
Projekt REJ 2005
1. Sławomir Kupczak Figliki na fortepian preparowany i komputer (solistka Justyna Skoczek)
(nagr. 2005)
2. Magdalena Długosz Nemini Molestus (nagr. 2005)
3. Wojciech Kałamarz Modlitwa zawierzenia (solista Tomasz Jarosz – baryton, oraz
„Violarium Trio: Anna Kozera – skrzypce, Mariusz Grochowski – altówka i Łukasz Szymakowski – wiolonczela. (nagr. 2005)
4. Cezary Duchnowski Apoftegmata to jest krótkie a roztropne powieści - wybór (partia słowna - Eryk Lubos) (nagr. 2006)
5. Katarzyna Taborowska A toć była cała sprawa na skrzypce i taśmę (solistka Anna Zielińska, partia słowna - Grzegorz Ociepka, pozostałe partie instrumentalne: Tomasz Gubański – obój i Wojciech Kaszuba – viola da gamba i wiolonczela) (nagr. 2006)
6. Lidia Zielińska Obiadki w Rejowcu na taśmę (nagr. 2006)
w realizacji utwór Stanisława Krupowicza
Ryszard Osada Mimesis - utwór nagrany na zlecenie Studia Eksperymentalnego (2006)
(duet ElettroVoce - Cezary Duchnowski/Agata Zubel) - część projektu płytowego kompozytora realizowanego ze środków stypendialnych Ministerstwa Kultury)
- pełna lista utworów zrealizowanych w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia
w przygotowaniu
