W inauguracyjnym wystąpieniu przed Izbą Gmin premier Winston Churchill oznajmił, że nie ma nic narodowi do zaoferowania, "tylko krew, trud, łzy i pot".
Kolejno pełnił funkcje: ministra do spraw handlu, ministra spraw wewnętrznych oraz I Lorda Admiralicji.
Od 1932 roku bardzo mocno krytykował politykę rządów brytyjskich względem Niemiec. Był przeciwnikiem ugodowej polityki Neville'a Chamberlaina wobec Adolfa Hitlera. Uważał, że wobec szantażu nie należy się uginać i trzeba twardo stać w obronie swoich interesów, a interesem Wielkiej Brytanii było powstrzymanie ekspansji niemieckiej.
29:47 postacie xx wieku.mp3 Winston Churchill - audycja z cyklu "Postacie XX wieku". Komentarz historyka Michała Leśniewskiego. (PR, 2000)
Objęcie urzędu premiera
W latach 1940-45 oraz 1951-55 był premierem Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy objął to stanowisko jeszcze podczas II wojny światowej. Nielubiany przez tradycjonalistów, jednak w momencie zagrożenia został doceniony jako ktoś, kto może natchnąć naród czy państwo wolą walki. Stanął na czele Wielkiej Brytanii w momencie dramatycznym i jednocześnie stał się współtwórcą wielkiej koalicji antyhitlerowskiej
Bitwa o Anglię
13 maja 1940 roku Churchill wygłosił przemówienie w Izbie Gmin, które przeszło do historii:
- Mam do zaofiarowania jedynie krew, znój, pot i łzy. Pytacie, jaka będzie nasza polityka? Odpowiadam, będziemy prowadzili wojnę na morzu, lądzie i w powietrzu całą nasza potęgą i wszystkimi siłami jakich może użyczyć nam Bóg. Wojnę przeciwko potwornej tyranii, jakiej nie znają dotąd mroczne, żałosne dzieje zbrodni człowieczych.
00:24 Bitwa o Anglie Winston Churchill mówi o Bitwie o Anglię, przemówienie z 1940 roku. (BBC)
Posłuchaj archiwalnych przemówień Winstona Churchilla w serwisie - Radia Wolności >>>
W sierpniu 1941 roku, wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Franklinem Delano Rooseveltem, Churchill podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe po wojnie. Zakładała ona między innymi, utrzymanie przedwojennego układu granic, równouprawnienie wszystkich państw i swobodny wybór formy rządów.
Churchill był też współautorem porządku jałtańskiego. W sprawach Polski poszedł na kompromis ze Stalinem i zgodził się na wyznaczenie wschodnich granic Polski w oparciu o tzw. linię Curzona.
Był zdecydowanym przeciwnikiem komunizmu i w ogóle ruchów lewicowych. Jednak kiedy Niemcy zaatakowały Związek Radziecki powiedział, że gotów jest paktować nawet z diabłem, żeby pokonać Hitlera. Dlatego zawarł porozumienie ze Stalinem.
Po 1945 roku uważał Związek Radziecki i komunizm za główne zagrożenie dla świata. Opowiadał się za ścisłą współpracą ze Stanami Zjednoczonymi.
Zimna wojna
5 marca 1946 roku w przemówieniu w Fulton uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty po raz pierwszy przez niego zwrot "żelazna kurtyna" stał się synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata.
- Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem zapadła żelazna kurtyna, dzieląc nasz Kontynent. Poza tą linią pozostały stolice tego, co dawniej było Europą Środkową i Wschodnią – wygłosił Churchill.
00:16 Zelazna kurtyna Przemówienie Winstona Churchilla w Fulton. (BBC, 5.03.1946)
Był autorem licznych esejów historycznych oraz dwunastotomowego pamiętnika. W 1953 roku otrzymał literacką nagrodę "za mistrzostwo opisu historycznego i biograficznego, jak i doskonałe przemowy w obronie wysokich ludzkich wartości".
Zmarł 24 stycznia 1965 roku.
W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
mk/im
