- Istotne dla filozofa jest to, że wśród nowych pytań, w tej zmienności, którą daje historia, pewne pytania trwają od 2,5 tysiąca lat. Może dlatego, że są one najważniejsze. Czym jest zło, prawda, dobro? Pytając, krążymy wokół tych pojęć, zbliżamy się do tego, co mogłoby być zarysem odpowiedzi – mówiła w jednym z archiwalnych radiowych nagrań prof. Barbara Skarga.
Jak wspominał prof. Tadeusz Gadacz, prof. Skarga wychodziła z przekonania, że w filozofii nie ma żadnych zamknięć czy syntez. - Nigdy nie rościła sobie pretensji do tego, by mieć ostatnie zdanie. Jej wypowiedzi były podszyte twórczym sceptycyzmem, który ciągle szuka, ma wątpliwości, wraca do podstawowych pytań. Nazywała to myśleniem otwartym – opisywał prof. Gadacz.
Co istotne, nie chodziło tylko o teoretyczne ujęcie wielkich metafizycznych problemów. – Uważała, że zło pochodzi od tego, że ludzie nie chcą zadawać sobie pewnych pytań: w życiu publicznym, politycznym, w życiu codziennym. Tępiła bezmyślność, wzywała do tego, żeby stawiać pytania i problematyzować samych siebie – podkreślała prof. Małgorzata Kowalska.
W audycji o prof. Barbarze Skardze - w 100. rocznicę urodzin i 10. rocznicę śmierci – wysłuchaliśmy zarówno wspomnień jej rodziny, przyjaciół, współpracowników i uczniów, jak i głosu samej bohaterki.
***
Prof. Tadeusz Sławek "Nie bez reszty. O potrzebie niekompletności">>>
Urodziła się 100 lat temu - 25 października 1919 roku w Warszawie. Początkowo studiowała na Politechnice Warszawskiej, ale potem zmieniła kierunek studiów i rozpoczęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W czasie wojny kontynuowała naukę na tajnych zajęciach uniwersyteckich w Wilnie, uczęszczając na seminaria m.in. Henryka Elzenberga, Stefana Srebrnego, Tadeusza Czeżowskiego. Równocześnie jako łączniczka brała udział w konspiracyjnych działaniach Okręgu Wileńskiego AK. Po wkroczeniu Armii Czerwonej została aresztowana i skazana na 10 lat obozu pracy. Została zesłana na Syberię, potem otrzymała nakaz dożywotniego osiedlenia w kołchozie. Do Polski udało jej się wrócić w 1955 roku. Swoje przeżycia z tego czasu Barbara Skarga opisała w książce "Po wyzwoleniu".
Zygmunt Kubiak. Żarliwy badacz i piewca antyku>>>
Skończyła zaocznie studia filozoficzne i pracowała w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. W 1975 r. uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1988 r. tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1981–1984 (a więc przed i w trudnym okresie po wprowadzeniu stanu wojennego) była przewodniczącą Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, również członkiem-założycielem konspiracyjnego Towarzystwa Kursów Naukowych, przekształconego potem w Towarzystwo Krzewienia i Popierania Nauk, a także: członkiem-korespondentem PAU. W latach 1993–2006 była redaktorem naczelnym periodyku "Etyka".
Poezja i filozofia. Spotkanie z ks. prof. Janem Sochoniem>>>
Gdy otrzymała od "Tygodnika Powszechnego" w 2005 roku Medal Świętego Jerzego, jej przyjaciel prof. Leszek Kołakowski napisał: "Nie było w niej nienawiści, a nieobecność nienawiści na przekór wszystkiemu jest jednym z najsilniejszych źródeł skutecznego oporu przeciw krzywdom i skutecznego przetrwania. Mało kto jest do tego gotowy". Sama Barbara Skarga we wspomnianym wywiadzie-rzece powiedziała: "Podziwiam człowieka, który mimo swej okropnej małości jest zdolny stworzyć coś genialnego". Dla niej geniuszami byli wielcy kompozytorzy. Mówiła "Dla mnie Mozart i - nade wszystko - Bach to nie są przejściowi faceci, tylko tacy na stałe, do końca".
Prof. Barbara Skarga zmarła 19 września 2009 roku. Została pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.
Prof. Marta Wyka: biblioteka jest metaforą życia>>>
W 100. rocznicę urodzin i 10.rocznicę śmierci prof. Barbarę Skargę wspominać będą: Katarzyna Skarżanka, prof. Małgorzata Kowalska, prof. Jacek Migasiński i dr Anton Marczyński. Z nagrań archiwalnych (z 2009 r.) usłyszymy: prof. Lecha Szczuckiego, prof. Juliusza Domańskiego i prof. Tadeusza Gadacza.
Wysłuchamy również archiwalnych nagrań radiowych prof. Barbary Skargi. Fragmenty jej książek przeczyta Elżbieta Kijowska.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadzi: Dorota Gacek
Goście: Katarzyna Skarżanka, prof. Małgorzata Kowalska, prof. Jacek Migasiński, dr Anton Marczyński. Z nagrań archiwalnych (2009 r.): prof. Lech Szczucki, prof. Juliusz Domański i prof. Tadeusz Gadacz. Wysłuchaliśmy również archiwalnych nagrań radiowych prof. Barbary Skargi.
Data emisji: 26.11.2019
Godzina emisji: 21.30
jp/bch
