W naszym cyklu pt. "Alfabet Gombrowicza" czas na literkę "R". Niemal automatyczne skojarzenie, jakie się tu nasuwa to Rita. Rita Gombrowicz. Czwartek (28.11) to dzień jej 90. urodzin.
30:03 Dwójka rozmowy po zmroku 27.11.2024.mp3 90. urodziny Rity Gombrowicz (Alfabet Gombrowicza/Dwójka)
Po dwóch stronach Atlantyku, ale doświadczenia podobne
Byłam zafascynowana jego ukrytą siłą. I myślałam, że szybko wyzdrowieje. Że moja wiara i moja miłość góry przeniosą. Ale niczego nie przeniosłam, bo on już kroczył ku śmierci. Mogłam tylko trzymać go za rękę przez tę resztę drogi, która mu została - takie wspomnienie Rity Gombrowicz możemy znaleźć w książce "Gombrowicz w Europie". Ten tom oraz wcześniejszy, zatytułowany "Gombrowicz w Argentynie", powstały dzięki żonie pisarza, która po jego śmierci zebrała świadectwa i dokumenty związane z życiem autora "Kosmosu".
Czytaj także:
- Mieli ze sobą wiele wspólnego. Oboje pochodzili z krajów okupowanych. W tamtych okresie francuska część Kanady była okupowana przez Anglików. Rita pochodziła z rodziny francuskojęzycznej, nigdy nie potrafiła dobrze nauczyć się angielskiego. Można to było porównać do okupacji rosyjskiej, bo Witold urodził się jeszcze w czasie zaborów. I w Polsce, i w Kanadzie dominująca była rola religii jako siły spajającej uciśniony naród. Do tego jeszcze traumatyczne szkoły, co u Witolda znalazło odzwierciedlenie w "Ferdydurke" - wskazywała Klementyna Suchanow, autorka dwutomowej biografii pisarza "Gombrowicz. Ja, geniusz".
Przygoda, która zamieniła się w misję
Rita Labrosse poznała Witolda Gombrowicza w Royaumont pod Paryżem w 1964 roku. Pisarz zaproponował, by zamiast kończyć swoją pracę doktorską o Colette zajęła się jego twórczością i wyjechała z nim na południe Francji. - Miałam ogromną ochotę rzucić się z nim w przygodę – wspominała.
Ta przygoda to nie tylko pięć wspólnie spędzonych z Gombrowiczem ostatnich, jak się okazało, lat jego życia. To także trwająca do dziś troska o dostępność dzieł pisarza na całym świecie. Za tę działalność latem tego roku Rita Gombrowicz odebrała w Instytucie Biblioteka Polska w Paryżu Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
W audycji słuchaliśmy także fragmentów spotkania z Ritą Gombrowicz w radiowej Dwójce z 2012 roku oraz wywiadu, który po publikacji dziennika intymnego pisarza "Kronos" przeprowadziła z nią Dorota Gacek.
***
Tytuł audycji: "Alfabet Gombrowicza" w paśmie Rozmowy po zmroku
Prowadziła: Dorota Gacek
Goście: Klementyna Suchanow (badaczka twórczości Witolda Gombrowicza) i Janusz Margański (literaturoznawca, jeden z redaktorów krytycznego wydania "Pism zebranych" Gombrowicza)
Data emisji: 27.11.2024
Godz. emisji: 22.30
pg/dz
