Koszmary gotyckiego domu

Ostatnia aktualizacja: 20.08.2012 15:30
Nie powinny tu wchodzić osoby niewierzące w świat pozamaterialny, z pogranicza męczącego snu. Odkryliby bowiem, że ich wiara w nieistnienie mrocznej strony rzeczywistości może się niebezpiecznie zachwiać.
Audio
Kadr z horroru Wilkołak
Kadr z horroru "Wilkołak"Foto: mat.prasowe

Europa nowożytna ukształtowała się w tyglu, w kotłowaninie racjonalnych idei i irracjonalnych przekonań. – W drugiej połowie XVIII wieku rodzi się europejska i światowa nowożytność w paradoksalnym splocie: ludzie kultury, artyści, myśliciele, pisarze, chcą odchodzić od jasnych, klasycznych dyrektyw wieku rozumu po to, by wydobyć mroczną stronę natury. Ukazać, że ta zewnętrzna warstwa rzeczywistości jest tym, co ukrywa wewnętrzny byt, zupełnie inne życie – mówił w Dwójce prof. Andrzej Fabianowski.
W konsekwencji powstaje literatura, która eksploruje tę ukrytą, prawdziwą jednak (w co wierzono) stronę świata. Wykorzystując bogaty sztafaż nie tylko o gotyckim pochodzeniu – ciemne lochy zamczyska, ponura aura nawiedzonego domu, niepokojące wypadki, demoniczni bohaterowie – twórcy, na początku ci z Anglii, próbują opisać niepoznawalne dostępnymi zmysłami.
W Dwójkowej audycji z cyklu "Rozmowy po zmroku" opowiadaliśmy o tradycji powieści zwanej – za podtytułem drugiego wydania powieści Horace’a Walpole'a "Zamczysko w Otranto" – gotycką. Te pełne grozy i niesamowitości, tajemniczych spraw oraz postaci historie zdobyły w swoim czasie niemałą popularność wśród czytelników. Choć początki bywały różne: wspomniany Walpole, wydając swoją książkę o niegodziwym księciu Manfredzie z zamku Otranto, ukrył swoje nazwisko, napisawszy, że pełne grozy dzieło jest przekładem z włoskiego.

Według "Zamczyska w Otranto Horace'a Walpole'a" - ilustracje Salvadora Dalego

 
Dlaczego to właśnie Anglicy wydali powieść gotycką? Co wydarzyło się mrocznym latem 1816 roku –  "roku bez lata" – nad Jeziorem Genewskim, w nocy z 15 na 16 czerwca, kiedy to narodziły się koncepcje dwóch ważnych powieści szeroko rozumianego nurtu grozy ("Frankensteina, czyli nowego Prometeusza" Mary Shelley  oraz "Wampira" Williama Polidoriego)? Jak konwencję powieści gotyckiej realizowali polscy twórcy?

Zapraszamy do wysłuchania audycji, którą przytogowały Anna Lisiecka i Elżbieta Łukomska.

Zamek
Zamek Walpole'a, pierwsza rezydencja w stylu neogotyckim (miedzioryt z XVIII wieku, Wikimedia/domena publiczna
Czytaj także

Przerażający dom w ciemności

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2011 16:49
Książka Tarjeiego Vesaasa uważana jest za jedną z najważniejszych powieści XX wieku. Przerażająca lektura po raz pierwszy ukazała się właśnie w Polsce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zygmunt Miłoszewski: fikcja pozwala przeżyć

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2011 23:33
Najlepszy znajomy Davida Copperfielda, podróżnik do Bullerbyn, poza tym autor kryminału, na którego podstawie powstał właśnie popularny film. Młody polski pisarz opowiadał w Dwójce o swoich literackich pasjach.
rozwiń zwiń