- W tym roku minęło 10 lat od śmierci Sławomira Mrożka. Pisarz odszedł 15 sierpnia 2013 roku w wieku 83 lat.
- "Mrożek. Biografia" to pierwsza tego typu książka o znakomitym prozaiku, dramaturgu i rysowniku.
- W audycji "Strefa literatury" gościem była prof. Anna Nasiłowska, autorka publikacji.
"Mrożek. Biografia" liczy ponad 740 stron. Napisanie książki zajęło prof. Annie Nasiłowskiej 4 lata. - Były to dość trudne lata, dlatego że zaczęłam jeszcze przed pandemią. Pojechałam do Szwajcarii, gdzie znajduje się archiwum Mrożka. Byłam tam krótko, przez tydzień, uznając, że to dopiero pierwszy rekonesans. A potem okazało się, że jest pandemia i zostaje właściwie z tymi materiałami, które przywiozłam do Polski - wspominała autorka.
Sławomir Mrożek debiutuje w nagrodę
W 1950 roku Sławomir Mrożek przysłał swój tekst na konkurs czasopisma satyrycznego "Szpilki". Był on skierowany do czytelników, a nagrodą dla zwycięzcy była publikacja.
- Odszukałam ten tekst. Nosi tytuł "Ten człowiek". Nie jest to bardzo dobry tekst, ale jest zaskakujący. Mówi o czymś, co u Mrożka będzie później "grało"; o outsiderze, o kimś takim, kto chce być poza regułami życia społecznego - tłumaczyła prof. Anna Nasiłowska.
Sławomir Mrożek i... prasa sportowa
Tekst nadesłany do "Szpilek" w 1950 roku był debiutem Sławomira Mrożka na łamach prasy. W tym samym czasopiśmie po raz pierwszy ukazały się jego rysunki. Dość zaskakującym tytułem, z którym Mrożek współpracował jako rysownik, był natomiast "Piłkarz".
- Do rysowania w piśmie sportowym nadawał się średnio, ponieważ nie był entuzjastą piłki nożnej. Zawsze wyrażał się o piłce nożnej, że jest to zajęcie pozbawione sensu. Ze sportu lubił narty i tenis. Obie dyscypliny zresztą też uprawiał - opowiadała autorka książki "Mrożek. Biografia".
29:48 2023_10_27 21_31_21_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Rozmowa z prof. Anną Nasiłowską, autorką książki "Mrożek. Biografia" (Strefa literatury/Dwójka)
Czytaj też:
Krakowskie początki
Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku w Borzęcinie, małym galicyjskim miasteczku, gdzie jego ojciec pracował jako urzędnik pocztowy. Omyłkowo w borzęcińskiej kancelarii wpisano mu inną datę urodzenia - 26 czerwca. Przyszły pisarz ukończył krakowskie gimnazjum im. Nowodworskiego, potem studiował architekturę, filozofię orientalną i sztukę. Od 1950 roku współpracował z "Dziennikiem Polskim", Krakowskim Teatrem Satyryków, studenckim teatrem satyrycznym "Bim-Bom" z Gdańska, kabaretem "Szpak" i "Piwnicą pod Baranami".
Pierwszy sukces odniósł w 1950 roku - otrzymał nagrodę "Szpilek" za rysunkowe żarty. Od 1953 r. Mrożek publikował systematycznie serie satyrycznych rysunków. Dzięki nim, a także pełnym czarnego humoru opowiadaniom, wcześnie stał się autorem niezwykle popularnym, zajmującym osobne miejsce we współczesnej polskiej literaturze.
Debiutanckie "Opowiadania z Trzmielowej Góry"
Debiutem książkowym Mrożka stały się wydane w 1953 roku zbiory satyrycznych opowiadań - "Opowiadania z Trzmielowej Góry" i "Półpancerze praktyczne". W roku 1956 ukazała się powieść satyryczna "Maleńkie lato", a w 1957 tom opowiadań "Słoń" oraz zbiorek rysunków "Polska w obrazkach". Jako dramaturg Mrożek debiutował wystawioną w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w 1958 roku sztuką "Policja".
Do 1963 roku ukazały się w Polsce m.in. "Ucieczka na południe" (1961), kolejny tom opowiadań - "Deszcz" (1962) - i sztuki teatralne, m.in. "Męczeństwo Piotra Oheya" (1958), "Indyk" (1961), "Karol" (1961), "Na pełnym morzu" (1961), "Zabawa" (1962), "Kynolog w rozterce" (1962), "Czarowna noc" (1963), "Śmierć porucznika" (1963) i jeden z najważniejszych utworów Mrożka - "Tango" (1964).
Okres emigracji
W latach 60. Mrożek stawał się popularny poza granicami kraju - w 1963 roku w Niemczech wydano trzytomowy zbiór jego dramatów; we Francji za "Słonia" otrzymał "Prix de l'Humour Noir", a trzy lata później ukazało się tam dwutomowe wydanie jego sztuk.
W 1963 roku wyemigrował na ponad 30 lat. Najdłużej mieszkał we Francji, gdzie, jak sam mówi, "zapuścił korzenie". W Polsce od 1973 roku złagodzono obowiązujące od 1968 roku embargo na publikowanie Mrożka. Ukazały się wówczas m.in. "Szczęśliwe wydarzenie" (1973), "Rzeźnia" (1973), "Emigranci" (1974). Po wprowadzeniu stanu wojennego ogłosił na Zachodzie "List do cudzoziemców", zastrzegł też publikowanie swoich utworów w polskiej prasie i pokazywanie sztuk w polskiej telewizji. Natomiast w polskich teatrach sztuki Mrożka święciły w tym okresie triumfy.
Powrót do Krakowa
W 1989 r. Mrożek wraz z żoną - Susaną - przeprowadzili się do Meksyku na farmę Epifania. Lata 90. przyniosły wydanie "Dramatów", "Małych próz" i "Rysunków" (1991) oraz "Miłości na Krymie" (1993). Pisarz przebył operację tętniaka mózgu, Mrożkowie musieli też zrezygnować z pobytu w Epifanii. W 1996 r. wrócili do Krakowa.
W 2002 roku pisarz miał udar mózgu, po którym został dotknięty afazją (utratą zdolności posługiwania się językiem, zarówno w mowie, jak i w piśmie). Lekarz poradził mu spisywanie wspomnień w celach terapeutycznych. Efekt tej pracy - autobiograficzna książka pt. "Baltazar" została opublikowana w 2006 roku.
Ostatnia sztuka
W czerwcu 2008 roku pisarz po raz drugi zdecydował się na emigrację ze względu na stan zdrowia. Osiadł w Nicei. Ostatni raz Mrożek odwiedził Polskę w czerwcu 2013 roku - wziął udział w premierze swej najnowszej sztuki "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" w Teatrze Polskim w Warszawie. Zmarł 15 sierpnia w Nicei.
***
Tytuł audycji: Strefa literatury
Prowadził: Wacław Holewiński
Gość: prof. Anna Nasiłowska (autorka książki "Mrożek. Biografia")
Data emisji: 27.10.2023
Godz. emisji: 21.30
pg
