Aleksander Kaczorowski: swe najsłynniejsze dzieła Izaak Babel tworzył koło trzydziestki

- Język rosyjski był dla Izaaka Babla językiem wykształcenia. To był język, w którym najlepiej sobie radził, a także język wielkiej tradycji literackiej. Babel osiągnął w nim mistrzostwo, i to w młodym wieku. Przecież większość jego najsłynniejszych utworów to są rzeczy napisane przed lub tuż po trzydziestym roku życia, a więc bardzo wcześnie - mówił w Dwójce Aleksander Kaczorowski, autor książki "Babel. Człowiek bez losu".

Aleksander Kaczorowski

Foto: PR2

• Izaak Babel publikował w kijowskiej, petersburskiej i odeskiej prasie, ale prawdziwą karierę zrobił, gdy zaczęto go drukować w Moskwie.
• W wieku trzydziestu dwóch lat znalazł się u szczytu sławy, lecz od tej pory jego gwiazda w ZSRR miała tylko blaknąć.
• Biografię fascynującego pisarza, ale i człowieka napisał Aleksander Kaczorowski, gość "Strefy literatury".

Izaak Babel przeżył 46 lat. Nie zmarł śmiercią naturalną, ale w sowieckiej rzeczywistości czasów Stalina nie było to niczym zaskakującym. Przed śmiercią wydał ledwie kilka książek. A jednak znalazł się w panteonie tych największych, najwspanialszych pisarzy, nie tylko rosyjskich.

Izaak Babel - twórczość skromna objętościowo, ale wybitna

Był wirtuozem pierwszych zdań – mówiono, że takiego stylisty Rosja nie znała od czasów Gogola. Był także mistrzem biograficznego zmyślenia – choć urodził się w kupieckiej rodzinie żydowskiej, stworzył sobie rewolucyjny życiorys pisarza sowieckiego.

Talent Babla okazał się bezużyteczny w świecie komunizmu, którego kontury dziesięć lat po zwycięstwie rewolucji rysowały się coraz wyraźniej. Pisarz został – jak sam mówił – mistrzem w gatunku milczenia. Zapłacił za to życiem – 27 stycznia 1940 roku zamordowano go na polecenie Stalina. I choć "Opowiadania odeskie" czy "Armia Konna" weszły do światowego kanonu, on sam nie ma w Moskwie grobu, pomnika ani nawet tablicy pamiątkowej.

Pisarz, który dał świadectwo wojny 1920 roku

Wielu faktów z życiorysu Babla nie udało się ustalić, a on sam zacierał ślady. Był też pełen sprzeczności – chciał być pisarzem sowieckim i mieszkać we Francji, być i zarazem nie być czekistą i intelektualistą, Żydem i budionnowcem, kosmopolitą i człowiekiem radzieckim. W literaturę wierzył jednak do końca.

Aleksander Kaczorowski napisał biografię fascynującego pisarza, ale i człowieka. Pisarza, który dał najlepsze, oprócz Rembeka, świadectwo literackie wojny 1920 roku, którego teksty wciąż zachwycają i zmuszają do refleksji.

[korzystano z materiałów wydawcy]

Posłuchaj

29:42 Dwójka strefa literatury 8.12.2023.mp3 Biografia Izaaka Babla - spotkanie z Aleksandrem Kaczorowskim (Strefa literatury/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadził: Wacław Holewiński

Gość: Aleksander Kaczorowski (tłumacz, eseista, dziennikarz)

Data emisji: 8.12.2023

Godz. emisji: 22.30

pg/mo/ans