Stulecie urodzin K. K. Baczyńskiego. "Nie chcemy w nim zobaczyć osoby dojrzałej"

Duchowy spadkobierca romantyków, symbol Pokolenia Kolumbów, młody poeta ginący z karabinem w ręku. Jak dziś z perspektywy niemal wieku postrzegamy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego? Co w stulecie jego urodzin powinno być dla nas istotne?

Krzysztof Kamil Baczyński

Foto: PAP/PAP

Posłuchaj

25:18 Baczynski Strefa literatury 22.01.mp3 Rozmowa o twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w setną rocznicę urodzin 

Mit romantyczny

"Baczyński. Ta legenda jest wciąż żywa". Serwis specjalny

"Baczyński. Ta legenda jest wciąż żywa"

22 stycznia przypada setna rocznica urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – jednego z literackich patronów 2021 roku. Jego poezja najlepiej wyraża katastroficzne postawy: poczucie lęku, wszechogarniającej grozy, dramat historii, człowieczeństwa, ale i sztuki.

Zobacz serwis specjalny, poświęcony poecie Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu >>>

Twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego często rozpatrywana jest w kategoriach snu - metafory pojawiającej się w wielu jego utworach. - Baczyński od wczesnej młodości pisze wiersze wizyjne wzorowane na romantykach - mówi Andrzej Zieniewicz, literaturoznawca, profesor Wydziału Polonistyki UW.

Gość audycji podkreśla, iż poeci pokolenia Kolumbów znaleźli się nie tylko w trudnej sytuacji historycznej, ale również ideowej. - Prosto z klas licealnych zostali wyrzuceni w największą katastrofę XX wieku - dodaje.

- Pokolenie Baczyńskiego dojrzewało nieprawdopodobnie szybko. Chętnie widzimy w nich młodych ludzi, którzy dzielnie chwycili za broń - twierdzi literaturoznawca. Tymczasem, jak tłumaczy, wielu z nich, a Baczyński szczególnie, miało świadomość realizacji wielkiej misji, której nie udało zrealizować się ni Mickiewiczowi, ni Słowackiemu.

- Na przełomie 1941/42 roku Baczyński gwałtownie dojrzewa artystycznie, ogromną rolę w  jego twórczości zaczyna odgrywać Słowacki, Norwid - dodaje dr Karol Samsel z Wydziału Polonistyki UW.

Postać młodego, genialnego artysty słowa, który zginął w czwartym dniu Powstania Warszawskiego, postrzegamy wciąż jako uosobienie Mitu. Czy słusznie?

- Warto dzisiaj, w setną rocznicę urodzin Baczyńskiego, pomyśleć o tym - mówi Samsel. - Jest to wyzwanie dla naszej historyczno-literackiej wyobraźni. Nie powinniśmy karmić się tylko legendą życia Baczyńskiego, dokonywać jej fikcjonalizacji, fabulizacji, ale też karmić się legendą jego twórczości.

Plastyczna wyobraźnia

Poetę na tle jego rówieśników wyróżniała niezwykle plastyczna wyobraźnia. Jak podkreśla Andrzej Zieniewicz, takową poszczycić się mogli również inni twórcy, jak chociażby Tadeusz Gajcy czy Zdzisław Stroiński. Liryka pierwszego jest jednak hermetyczna, zaś drugiego mroczna i katastroficzna.

Wiersze Baczyńskiego są inne. - Retoryka baśni poetyckiej sprawia, że ta liryka jest jasna, pogodna, nieaporetyczna - mówi Zieniewicz.

- Każda lektura tego poety uświadamia, że wkraczamy w splątany ogród wyobraźni - mówi Anna Nasiłowska, polska pisarka, poetka, krytyk literacki.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Kinga Michalska 

Goście: prof. Anna Nasiłowska (Instytut Badań Literackich PAN), prof. Andrzej Zieniewicz i dr Karol Samsel (Wydział Polonistyki UW)

Data emisji: 22.01.2021

Godz. emisji: 21.30