"Dzieła wybrane" Wincentego Witosa. "To jeden z ojców naszej niepodległości"

- Wincenty Witos był jednym z najważniejszych polityków nie tylko dwudziestolecia międzywojennego, także okresu końca zaborów oraz II wojny światowej. Bez poznania jego życiorysu trudno zrozumieć historię, a ona jest istotna dla zrozumienia teraźniejszości. Dla osób, które chcą na poważnie analizować przeszłość, to lektura obowiązkowa. Najważniejsze wątki to formowanie się II Rzeczypospolitej, ważne przełomy, jak rok 1926, również są bardzo istotne. Witos odgrywał w nich role pierwszoplanowe - mówił w Dwójce historyk dr Mateusz Szpytma.

21 stycznia obchodziliśmy 150. rocznicę urodzin ludowego trybuna: Wincentego Witosa

Foto: Zbiory NAC

• Prawie 3800 stron, pięć tomów. Zachęta do przeczytania tak obszernych pism nie jest łatwa. Zwłaszcza, gdy autorem był polityk.
• Ale przecież to jeden z najważniejszych polskich polityków XX wieku, jeden z twórców polskiej niepodległości. Trzykrotny premier, więzień polityczny, emigrant.
• Człowiek, który się nie zgodził na tworzenie rządu kolaborującego z Niemcami, kawaler Orderu Orła Białego. Jednym słowem Wincenty Witos.

Reedycja "Dzieł wybranych" Wincentego Witosa

Od kilku tygodni dostępna jest reedycja "Dziełach wybranych" Wincentego Witosa. Mojego gościa zapytałem o to, dlaczego dziś (za półtora roku minie 80 lat od śmierci Wincentego Witosa) warto czytać jego pisma? - Dla osób, które chcą na poważnie analizować przeszłość, to lektura obowiązkowa. Najważniejsze wątki to formowanie się II Rzeczypospolitej, ważne przełomy, jak rok 1926, również są bardzo istotne, Witos odgrywał w nich role pierwszoplanowe - podkreślił dr Mateusz Szpytma.

Witos interesował się także sprawami dotyczącymi jego wioski i powiatu

Historyk mówił o kluczu zastosowanym przy wyborze tekstów do tej publikacji. Wcześniej ukazały się dwie edycje dzieła. - Pierwsza, paryska, która skupiała na pierwszych trzech tomach. Potem nakładem Ludowej Spółdzielni Wydawniczej dodano kolejne tomy. Myślę, że zawarte jest tu wszystko, co jest ważne w jego dorobku. Możemy zaufać naszym poprzednikom, że dokonali trafnego wyboru. Jest tu nie tylko wielka polityka, ale również pokazanie charakteru człowieka, który interesował się sprawami dotyczącymi jego wioski i powiatu - powiedział gość Dwójki.

Posłuchaj

29:10 2024_03_06 17_29_35_Dwojka_O_wszystkim_z_kultura.mp3 "Dzieła wybrane" Wincentego Witosa. "To jeden z ojców naszej niepodległości" (O wszystkim z kulturą/Dwójka)

 

Zawartość poszczególnych tomów

W audycji omówiliśmy zawartość poszczególnych tomów. Pierwsze trzy tomy to "Moje wspomnienia", rodzaj pamiętnika. Tom pierwszy to 44 lata od urodzenia do roku 1918. Tom drugi to lata 1918-1933, lata w życiu Witosa zapewne najważniejsze. To wówczas był trzykrotnie premierem, także w okresie najtrudniejszym dla rodzącego się państwa polskiego, ale także wtedy został aresztowany, skazany na 1,5 roku więzienia.

Tom trzeci zatytułowany "Tułaczka po Czechosłowacji" to czas emigracji Witosa, pobytu u naszych południowych sąsiadów. Tom czwarty to publicystyka. Pierwszy z zamieszczonych w tym tomie tekstów nosi datę 15 maja 1895 roku, ostatni - 16 września 1945 roku, czyli 6 tygodni przed zgonem Witosa. 

WINCENTY WITOS - SERWIS SPECJALNY>>>

Tom piąty to przemówienia. Pierwsze z zamieszczonych w tym tomie pochodzi z 19 września 1908 roku inosi tytuł "O pomoc szkole dla gospodyń wiejskich w Szynwaldzie", ale jest tu też np. tekst z 18 września 1920 roku "Źródła sukcesu w wojnie polsko-bolszewickiej", jest nieco późniejsze przemówienie dotyczące Wilna i Wileńszczyzny, jest expose prezesa Rady Ministrów z 1 czerwca 1923 roku. Jest też tekst dotyczący zamachu majowego…

O relacjach Witosa z Naczelnikiem Państwa

Porozmawialiśmy o relacjach Witosa z Naczelnikiem Państwa, o jego roli w trakcie wojny polsko-bolszewickiej, o tym, gdzie ukazywały się teksty Witosa, o tym, jaka była jego sytuacja podczas okupacji.

Wincenty Witos zajmuje zaszczytne miejsce w panteonie polskich bohaterów. W dużej mierze to on kształtował poglądy polityczne ogromnych rzesz naszych rodaków. Do dziś politycy powołują się na spuściznę po nim, jednym z ojców naszej niepodległości.

Czytaj też:

• Wincenty Witos. Premier wierny chłopom
• Rok 2024 Rokiem Wincentego Witosa

 

Jak kształtował się ustrój niepodległej Polski

"Dzieła wybrane" to teksty nie tylko dla miłośników historii, to także teksty o tym, jak rozumieli niepodległość Polacy, jak kształtował się ustrój niepodległej Polski, jak wyglądały w niej sprawy obyczajowe, z jakimi zagrożeniami mierzyli się nasi dziadowie i pradziadowie.

ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA O WINCENTYM WITOSIE: 

 

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Prowadził: Wacław Holewiński

Gość: dr Mateusz Szpytma (historyk z Instytutu Pamięci Narodowej)

Data emisji: 6.03.2024

Godzina emisji: 17.30

mo/wmkor