Noam Chomsky objaśnia świat, a my Noama Chomsky'ego

- Wielkość Chomsky’ego bierze się z tego, że w latach 60. zrobił coś, co chcieli zrobić wszyscy ludzie, którzy gramatyką się wówczas zajmowali, tyle że się nie ośmielili - mówił w Dwójce prof. Jacek Hołówka.

Noam Chomsky

Foto: jeanbaptisteparis/Wikimedia/CC

Do kin wchodzi właśnie film Michela Gondry'ego "Czy Noam Chomsky jest wysoki, czy szczęśliwy". To animowany dokument-wywiad z Chomskym, w którym prostym językiem próbuje opowiedzieć o psycholingwistyce i perspektywie rozwoju nauki w najbliższych latach.

My w audycji "O wszystkim z kulturą" poprosiliśmy naszych gości, by objaśnili nam, na czym polega fenomen Noama Chomsky'ego i ukutej przez niego teorii.

- Zasadniczą tezą, którą zaproponował Chomsky, a która odróżnia go od tego, co było w latach 40. i i 50., jest twierdzenie, że istnieje coś takiego jak gramatyka uniwersalna - wyjaśniał językoznawca prof. Włodzimierz Gruszczyński. - Rozumie on przez to generalną umiejętność jednostki ludzkiej do tego, żeby posiąść każdy dowolny język używany przez innych ludzi. Zarówno dziecko japońskie, jak i dziecko polskie mają wrodzoną umiejętność nauczenia się dowolnego języka ludzkiego. To, który język zostanie przez nie opanowany, zależy od otoczenia - dodawał.

Teza ta oznacza, że skoro istnieje matryca wbudowana w każdego z nas, to istnieje matryca wspólna dla wszystkich języków. - Gdyby tak nie było, nie moglibyśmy się nauczyć dowolnego języka - tłumaczył Gruszczyński.

Prof. Jacek Hołówka dodawał, że Chomsky był pierwszym, który ośmielił się powiedzieć, że tradycyjna gramatyka nie mówi niczego do końca i to jest jej błąd. - Dlaczego tłumaczenia komputerowe są tak marne? Dlaczego nie ma dobrych tłumaczeń poezji? Odpowiedź Chomsky’ego była prosta: język nie jest systematycznie skonstruowany jako coś logicznego.

Więcej na temat teorii Noama Chomsky'ego i efektów komputerowej rewolucji, które zdaniem części naukowców pozostają w konflikcie z tezami amerykańskiego filozofa - w nagraniu audycji z udziałem: prof. Jacka Hołówki, prof.Włodzimierza Gruszczyńskiego oraz filmoznawcy Jakuba Majmurka.

Audycję "O wszystkim z kulturą" przygotowała Barbara Schabowska.

bch/mc