Światowy Dzień Radia - wspomnienia wybitnych postaci eteru

W związku ze Światowym Dniem Radia, przypadającym 13 lutego, na naszej antenie pojawiły się głosy z archiwum Polskiego Radia. - Praca przed mikrofonem była jak wygrana na loterii, to było szczęście - wspominał Jeremi Przybora, przedwojenny spiker stacji Warszawa 2.

Z okazji Światowego Dnia Radia sięgnęliśmy do radiowych archiwów

Foto: Krysja/Shutterstock

Światowy Dzień Radia proklamowany został przez Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury UNESCO w 2011 roku. Od tego czasu Polskie Radio, dbając o promocję radiofonii i podkreślając jej szczególne znaczenie we współczesnej historii, przygotowuje na ten wyjątkowy dzień specjalny program. 

Na naszej antenie usłyszeliśmy głosy najważniejszych postaci, które przez lata związane były z publiczną rozgłośnią, wśród nich znajdują się: kompozytorzy, spikerzy, satyrycy, ludzie teatru (reżyserzy i aktorzy) oraz reportażyści. 

Jeremi Przybora - przedwojenny spiker Polskiego Radia

O swym pierwszym kontakcie z radiem opowiadał Jeremi Przybora. - Stanąłem do konkursu na spikera w początkach 1937 roku, zostałem odnotowany na wysokiej pozycji. Jak w karierze wirtuozów, nie wystarcza tylko biegłość w rzemiośle i technika, potrzebna jest również odporność psychiczna. W owych czasach niektórzy nie wytrzymywali napięcia w kontakcie z mikrofonem i wykruszali się. Po pewnym czasie ktoś do mnie zadzwonił, zostałem zaangażowany jako pół-urzędnik, pół-spiker, swego rodzaju centaur - mówił Jeremi Przybora.

Czytaj też:

• Dźwięk w eterze. "Pierwsza stacja radiowa zaczęła nadawanie w 1920 roku"
• 50 lat temu Polskie Radio rozpoczęło całodobowe nadawanie

Praca przed mikrofonem jak wygrana na loterii

Dodał, że swą pracę w radiu musiał dzielić na pół. - Tak to trwało przez kilka miesięcy. W czasie urzędowania zajmowałem się nudnymi zestawieniami dla ZAIKS-u, a odżywałem później, gdy została uruchomiona stacja Warszawa 2, której studia mieściły się w podziemiach gmachu na ulicy Zielnej. Schodziłem tam i pławiłem się w rozkoszach spikerowania. Po kilku miesiącach byłem już tylko spikerem. To było jak wygrana na loterii, posada dość dobrze opłacana, to było szczęście - podkreślał.

"Powinien pan pisać dla radia, panie Jeremi"

- Po wojnie nie chciałem wracać do zrujnowanej Warszawy, zgłosiłem się do radia w Bydgoszczy, która wydawała się miastem-oazą, po moich wojennych przeżyciach. Tam trafiłem na Tadeusza Kańskiego, człowieka niebywałego, dyrektora, byłego aktora i reżysera teatralnego. W tym okresie była to placówka ambitna. Pewnego razu napisałem balladę, a dyrektor Kański stwierdził z przekonaniem, że powinienem pisać dla radia - wspominał.

***

"Halo halo! Tu Polskie Radio Warszawa" - tak brzmiały słowa pierwszego komunikatu, który popłynął w eter w 1925 roku. Wypowiedziała je pierwsza polska spikerka Halina Sztompkówna. Pod wieloma względami pionierskie przedsięwzięcie, jakim było uruchomienie publicznej rozgłośni, stanowiło wyzwanie techniczne, ale było też niezwykle ważne dla życia Polaków.

Pierwsza audycja poświęcona była Fryderykowi Chopinowi. Ówczesny program radiowy wypełniały także odczyty, a później koncerty na żywo i z płyt. Przyciągały one do radioodbiorników tłumy podobne tym, które dzisiaj przyciągają seriale.

Posłuchaj

14:19 2023_02_13 12_46_21_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 W współpracy z Polskim Radiem mówią kompozytorzy, m.in. Władysław Szpilman (Zapiski ze współczesności/Dwójka)

14:49 2023_02_14 12_44_37_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Spikerzy Polskiego Radia o początkach pracy przed mikrofonem (Zapiski ze współczesności/Dwójka)

15:13 2023_02_15 12_44_39_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Satyrycy o współpracy z Polskim Radiem (Zapiski ze współczesności/Dwójka)

 

15:16 2023_02_16 12_43_47_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Aktorzy i reżyserzy o swoich związkach z Polskim Radiem (Zapiski ze współczesności/Dwójka)

15:57 2023_02_17 12_44_03_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Reportażyści o swoich związkach z Polskim Radiem (Zapiski ze współczesności/Dwójka)

    

***

Tytuł audycji: Zapiski ze współczesności

Przygotowała: Małgorzata Szymankiewicz

Data emisji: 13-17.02.2023

Godzina emisji: 12.45

mg/DS/mo