W "Strefie literatury" rozmawialiśmy o korepondencji między dwoma wielkimi postaciami polskiego życia emigracyjnego po II wojnie światowej.
Roman Palester i Gustaw Herling-Grudziński w latach 1952-1955 pracowali razem w Rozgłośni Radia Wolna Europa, gdzie znakomity kompozytor kierował Redakcją Kulturalną, a autor "Innego świata" był dziennikarzem. - Palester miał dużą swobodę w doborze ludzi i tematów. Cenił Grudzińskiego, który doświadczył sowieckich łagrów i cała jego powojenna twórczość była związana z doświadczeniem wojennym. Pisał komentarze polityczne i był znakomitym radiowcem tzn. pisał świetne teksty, które były czytane na antenie RWE - przypomniała prof. Violetta Wejs-Milewska.
Trzy lata wspólnej pracy w RWE stworzyły między nimi niezwykłą więź. Po wyjeździe Herlinga-Grudzińskiego do Neapolu, gdzie założył rodzinę, rozpoczęli bogatą korespondencję, która trwała ponad 30 lat. Listy Herlinga-Grudzińskiego do Palestra przechowywane przez Bibliotekę Uniwersytetu Warszawskiego dopełniają teraz, przekazane przez Martę Herling, listy Romana Palestra i jego żony Barbary do Herlinga-Grudzińskiego.
W pierwszych listach dominuje tematyka pracy w RWE, literatury i muzyki (mieli nawet plany napisania wspólnie opery). W kolejnych pojawia się dużo wątków osobistych. - Niekiedy można odnieść wrażenie, że się kłócą, ale widać z tych listów, jak ta znajomość była głęboka. Dzielą się więc uwagami na temat bardzo zmiennej w tamtych latach pogody politycznej, czyli przede wszystkim odwilży w bloku wschodnim po 1956 r. i jej skutkach - mówił Lech Dzierżanowski.
Goście audycji zauważyli, że Roman Palester i Gustaw Herling-Grudziński nie odżegnując się od środowiska emigracji i żyjąc jego problemami, starali się zachować szersze spojrzenie, dystans do dzielących je sporów i problemów. - Człowiek kultury, który jest emigrantem, wszystko o czym pisze przyprawia goryczą. Ich korespondencja jest tego świadectwem. Świadectwem próby wyrwania się z piekła emigracji - stwierdził Lech Dzierżanowski.
***
Tytuł audycji: Strefa literatury
Prowadzi: Małgorzata Szymankiewicz
Goście: prof. Violetta Wejs-Milewska (Uniwersytet w Białymstoku), Lech Dzierżanowski (badacz i popularyzator twórczości Romana Palestra)
Data emisji: 17.12.2017
Godzina emisji: 17.00
mko/mz
