"Wyspa skazańców", film norweskiego reżysera Mariusa Holsta, oparty jest na autentycznej historii . Oto Norwegia, początek XX wieku. Znajdujemy się na wyspie Bastøy, na której działa ośrodek poprawczy dla nastoletnich chłopców. Miejsce to istne piekło i obóz pracy, gdzie panuje reżim, a traktowany niczym świętość kodeks praw obowiązuje jedynie oficjalnie.
Metody wychowawcze stosowane tu przez opiekunów polegają na psychicznej i fizycznej przemocy. W ramach resocjalizacji chłopcy zmuszani są między innymi do wykonywania ciężkiej fizycznej pracy w nieludzkich warunkach. Dochodzi także do przestępstw na tle seksulanym - jedna z wykorzystanych ofiar targnie się na swoje życie.
Wśród skazanych - dodajmy, że są to chłopcy odbywający karę głównie za drobne przestępstwa, chłopcy ze środowisk, które sprzyjały zejściu na złą drogę - pojawia się niepokorny, zbuntowany 17-letni Erling, niesłusznie oskarżony o morderstwo.
Od samego początku chłopak ma jeden cel – za wszelką cenę uciec stamtąd. Wkrótce zdaje sobie sprawę, że jego plan to dokonać niemożliwego. W pojedynkę ma nikłe szanse, musi zjednać sobie innych współwięźniów. W końcu swoją postawą zaraża innych i dochodzi do zbiorowego buntu.
Jednym z tych, którzy na początku starali się wpisać w model "wychowawczy" panujący w zakładzie (najwyższą nagrodą za "dobre sprawowanie" był akt wolności), później zaś przystąpił do buntu, jest Olav.
- On chce być posłuszny prawu, ale do momentu, kiedy uświadamia sobie, że ci po drugiej stronie łamią je. Olav był gotów zaufać, ale zobaczył u dorosłych - u wszechwładnego dyrektora - fałsz i tchórzostwo - mówił w "Sezonie na Dwójkę" dr Paweł Moczydłowski, socjolog i kryminolog.
- Dyrektor boi się odpowiedzialności, ale i tych, którzy tkwią wyżej, na kolejnych szczeblach. Wszyscy boją się naruszenia systemu piramidalnego, opartego, jak się mogłoby nagle okazać, na kłamstwie - podkreślała Bożena Janicka, krytyk filmowy.
Rozmówcy Michała Montowskiego mówili, w kontekście omawianego filmu, także o takich kwestiach jak prawo (dojrzewanie!) do buntu, norweski model wychowania i resocjalizacji, instytucje totalne i demoralizacja, która im zagraża. Wspominano również o paralelach do innych filmów podejmujących podobną tematykę.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy.
Film "Wyspa skazańców" wchodzi na polskie ekrany 30 marca.
