Teatr słowa i myśli

W swojej szeroko pojętej działalności teatralnej Erwinowi Axerowi przyświecała myśl Goethego, że działalność artystyczna daje wolność, ale też nakłada konkretne obowiązki.

"Erwin Axer. Teatr słowa i myśli" Elżbiety Baniewicz to opowieść o życiu i twórczości reżysera teatralnego, założyciela i dyrektora jednej z najważniejszych scen warszawskich, Teatru Współczesnego. Bogato ilustrowana książka dokumentuje to, co w teatrze najważniejsze i jednocześnie ulotne - niepowtarzalne spektakle, ich scenografie, kostiumy oraz role tworzone przez największe aktorskie osobowości minionego wieku, m.in. Irenę Eichlerównę, Halinę Mikołajską, Zofię Mrozowską, Barbarę Ludwiżankę, Henryka Borowskiego, Tadeusza Fijewskiego, Tadeusza Łomnickiego, Kazimierza Opalińskiego. Autorka jest publicystką i krytykiem teatralnym, do tej pory opublikowała kilkaset tekstów o teatrze, m.in. w "Teatrze", "Kulturze", "Theatre en Pologne", "Performing Art Journal", "Teatre Journal", "Individualitat",

O książce poświęconej Erwinowi Axerowi i twórczości tego wybitnego reżysera teatralnego rozmawiali w "Sezonie na Dwójkę": autorka książki Elżbieta Baniewicz  oraz Janusz Majcherek - krytyk teatralny i wykładowca, członek kolegium redakcyjnego "Teatru".

Erwin Axer na pytanie czy mógłby być kimś innym, niż reżyserem odpowiadał, że mógłby robić wiele różnych rzeczy, żartował nawet, że wcześniej był dobrym ślusarzem, narciarzem, pływakiem i mógłby te zajęcia kontynuować. Reżyserem został, bo – jak sam przyznał - po prostu wydawało mu się to nieco ciekawsze. Jednak reżyserię uważał za zajęcie, które nie daje się skodyfikować, jego istotne elementy niełatwo jest określić. Podreślał, że między poszczególnymi profesjonalnymi reżyserami, punktów stycznych jest tak na prawdę niewiele. Nasi goście byli zgodni, że gdyby Axer nie został reżyserem to musiałby zostać pisarzem. Jego pisarski talent ujawniał się chociażby w pisanych przez niego felietonach.

W 1946 roku reżyser został kierownikiem Teatru Kameralnego Domu Żołnierza w Łodzi, który po przeniesieniu do Warszawy w 1949 przemianowano na Teatr Współczesny. Kierował nim do roku 1981. - Teatr Współczesny pod kierownictwem Erwina Axera był sceną opiniotwórczą i "zawodowotwórczą". W swojej szeroko pojętej działalności teatralnej (reżyserowanie, kierowanie teatrem i pisanie o teatrze) przyświecała mu myśl Goethego, że działalność artystyczna daje wolność, ale też nakłada konkretne obowiązki, ma na celu rozwój kultury własnej, ale też kultury społeczeństwa – mówiła Elżbieta Baniewicz.

Nasi goście zwrócili też uwagę, że twórczość Erwina Axera była nieco buntownicza wobec swego mistrza - Leona Schillera. Nie był to jednak sprzeciw o charakterze ideologicznym czy politycznym. Axer raczej przeciwstawiał się tak bliskiej Schillerowi wizji teatru monumentalnego. Wystawiał przede wszystkim współczesną dramaturgię zachodnioeuropejską i amerykańską. Działalność teatralna w Polsce była dla Axera zawsze najważniejsza, często odrzucał ciekawe propozycje stworzenia spektaklu poza granicami kraju.

Audycję przygotowali Tomasz Mościcki i Bartosz Panek.