"W mieście kresowym do którego nie wrócę/jest taki skrzydlaty kamień lekki i ogromny/pioruny biją w ten kamień skrzydlaty//w moim mieście dalekim do którego nie wrócę/jest ciężka i pożywna woda/kto raz kubek z taką wodą poda/mówi - raz tu jeszcze wrócę... " - pisał Zbigniew Herbert w jednym ze swoich wierszy. Czytelnicy doskonale wiedzieli, że owo miasto, przedmiot nostalgii, to Lwów - miejsce urodzenia poety, lat dzieciństwa i wczesnej młodości.
- Wuj nigdy do Lwowa po wojnie już nie pojechał, nigdy nie słyszałem, żeby chciał pojechać - opowiadał w Dwójce dr Rafał Żebrowski , siostrzeniec poety, historyk, autor nowo wydanej książki o dziejach rodziny Herberta i jego lwowskich czasach. Był tylko jeden moment, kiedy poeta wspomniał o powrocie do miasta swojego dzieciństwa. Jak mówił dr Żebrowski, Herbert na kilka dni przed śmiercią powiedział, że chciałby być pochowany we Lwowie...
W marcu 1944 roku rodzina Herbertów opuściła, w obawie przed Sowietami, Lwów. Niezwykle trudny to był czas - lata wojny, śmierć najmłodszego synka Herbertów, Januszka. Opuszczając ukochane miasto i groby najbliższych, Herbertowie nie sądzili, że opuszczają je na zawsze. - Chyba tylko mój dziadek był świadom, że wyjeżdżają na stałe. Tylko on nie miał złudzeń - podkreślał gość Dwójki.
W swojej książce "Zbigniew Herbert. Kamień na którym mnie urodzono " Rafał Żebrowski przedstawia dzieje Herbertów od czasów najdawniejszych - od protoplasty, który - gdzieś z monarchii habsburskiej (z Wiednia?) - przybył do Lwowa i ożenił się z Polką, Eufrozyną Sobańską. Dużo uwagi autor poświęca rodzicom poety: Marii z Kaniaków i Bolesławowi Herbertowi, legioniście, prawnikowi, profesorowi ekonomii. Ponoć zapoznanie przyszłych rodziców Zbigniewa Herberta miało w sobie coś z... greckiej mitologii. Marii Kaniakównej dostarczono pewnego dnia w pracy jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej"...
Dr Żebrowski w rozmowie z Dorotą Gacek opowiadał, dlaczego Lwów odegrał tak ważną rolę w historii rodziny Herbertów, mówił o lwowskim dzieciństwie swojego wuja, o wpływie, jaki na przyszłego poetę wywarła osobowość jego ojca, Bolesława.
Wyjątkowe nagrania, szczególne fotografie, rękopisy słynnych wierszy, rysunki i nieznane dotychczas materiały można znaleźć w specjalnym serwisie Polskiego Radia Herbert.polskieradio.pl. To wyjątkowy portret Poety, na który składają się przede wszystkim starannie dobrane z archiwów Polskiego Radia i Rozgłośni Polskiej RadiaWolna Europa, nagrania z udziałem Zbigniewa Herberta: wiersze w jego wykonaniu, najważniejsze radiowe wywiady, w których opowiada o swojej twórczości, podróżach, o sprawach dla niego fundamentalnych, ale też przywołuje wspomnienia osobiste.
Serwis Herbert.polskieradio.pl to również zbiór najciekawszych radiowych wypowiedzi o Poecie. Licznie zgromadzonym dźwiękom - uporządkowanym według tematów: portret twórcy, Lwów, problematyka patriotyczna twórczości Herberta, spotkania z Panem Cogito, podróże Poety, jego korespondencja - towarzyszą filmy oraz galerie zdjęć.
Wśród nagrań wideo znajduje się opowieść Katarzyny Herbert o codziennej pracy twórczej jej męża (w krótkim filmie zobaczymy pełne książek i pamiątek warszawskie mieszkanie poety) oraz wspomnienie Julii Hartwig (poetka czyta poświęcony Herbertowi jeden ze swoich nowych wierszy).
Serwis herbert.polskieradio.pl prezentuje również rękopisy najsłynniejszych wierszy, zdjęcia z albumu rodzinnego oraz niezwykłe rysunki z podróżniczych szkicowników Poety. Ciekawostką jest również publikowana po raz pierwszy, sporządzona ręką Herberta gazetka z Francji - "Dzwonek bretoński".
PR24/ho
