Duet SEKUNDa, czyli Dorota Błaszczyńska-Mogilska i Wiola Jakubiec, to żywiołowe skrzypaczki, laureatki drugiej nagrody oraz nagrody Programu 2 PR na festiwalu Nowa Tradycja 2022. Ostatnio odwiedziły Turniej Muzyków Prawdziwych w Szczecinie, gdzie stanęły na drugim miejscu na podium! W ich grze góralski temperament spotyka się z klasycznym błyskiem.
Charakterystyczną cechą formacji jest fuzja kilku gatunków muzycznych m.in. klasyki, jazzu, folku i elektroniki. Wspólne działania są dla artystek przestrzenią do swobodnych poszukiwań muzycznych. W swoich kompozycjach łączą instrumentalne brzmienia ze śpiewem. Instrumentalistki używają niekonwencjonalnych technik gry na skrzypcach takich jak chop czy strumming.
Emocje jeszcze nie opadły, a dynamiczny duet już przygotowuje się do dziewiątej edycji „Festiwalu Siedmiu Kultur” w Jurgowie, na styku Podhala i Spiszą (na pograniczu Polski i Słowacji). W sobotnim Poranku Dwójki Dorota Błaszczyńska-Mogilska i Wiola Jakubiec opowiedzą m.in. o tym, co czeka uczestników festiwalu. Zaproszą także na koncert, który odbędzie się w kilka godzin po rozmowie z nimi! Na warszawskiej Pradze artystki zagrają o godzinie 20.00.
Ponadto w folkowym Poranku:
- W październiku w Olenderskim Parku Etnograficznym odbędzie się wysiew czerwonej pszenicy – „najbardziej menonickiego ze wszystkich zbóż”. Czerwona pszenica to stara odmiana zboża, które uprawiane jest przez mennonitów od 200 lat. Ziarna są szczególnym darem jaki członkowie mennonickiej społeczności z Niemiec przywieźli do Olenderskiego Parku Etnograficznego w Wielkiej Nieszawce. Zboże związane jest z historią mennonitów, zamieszkujących niegdyś nadwiślańskie tereny. O pszenicy i mennonitach rozmawiamy z dr. Michałem Targowskim
08:56 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_09_16-07-46-53.mp3 Czerwona pszenica i mennonici w Olenderskim Parku Etnograicznym (Dwójka/Poranek Dwójki)
WIĘCEJ o Olendrach
- Muzeum Regionalne w Jaworze od 8 września prezentuje wystawę fotografii „Tradycja. Trwałość. Tożsamość” na temat niematerialnego dziedzictwa kultury w regionie dolnośląskim. To zbiór kilkudziesięciu fotogramów autorstwa Henryka Dumina – antropologa kultury, który od czterdziestu lat zajmuje się na Dolnym Śląsku ochroną tradycji kultury. Wystawa prezentuje postacie zasłużone dla polskiej kultury – laureatów konkursów i festiwali tradycji: wykonawców ludowych pieśni, mistrzów w dziedzinie sztuki ludowej i muzykantów.
12:06 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_09_16-08-14-27.mp3 Wystawa Henryka Dumina „Tradycja. Trwałość. Tożsamość” w Jaworze (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Wczoraj wieczorem, w zamku w Liwie rozpoczął się Tabor Mazowsza Wschodniego, z podtytułem „Melodie z Doliny Liwca”. Jeszcze dziś i jutro na uczestników i gości czeka mnóstwo atrakcji, związanych z kulturą tradycyjną regionu – potańcówki, warsztaty instrumentalne, śpiewacze i rękodzielnicze. O szczegółach programu i regionie opowiadają Paula Kinaszewska i Piotr Dorosz – współprowadzący taborowe zajęcia.
05:39 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2023_09_16-08-39-38.mp3 Tabor Mazowsza Wschodniego (Dwójka/Poranek Dwójki)
- W cyklu „Pod gołym niebem” odwiedzamy z Aleksandrą Tykarską skansen w Nowogrodzie.
- W ten weekend w Muzeum w Wilanowie młodzi wielbiciele ludowych tradycji mogą poznać tajniki wycinanki podwarszawskiej, czyli wycinanki z terenu Powiśla otwocko-garwolińskiego. Do czego służyły wycinanki kiedyś i dziś? Jak składać papier, by wyciąć gwiazdę, lalki, kogutki? O tym wszystkim opowie nam prowadząca warsztaty Mariza Nawrocka – śpiewaczka i krzewicielka kultury tradycyjnej.
14:11 PORANEK DWÓJKI Wycinanka podpodwarszawska.mp3 Maiza Nawrocka i Anna Cymer o wycinance podwarszawskiej (Dwójka/Poranek Dwójki)
Niedawno w folkowym Poranku Dwójki gościliśmy w Muzeum Wycinanki w Konstancinie-Jeziornie. To tam polska wycinanka rozkwitała przed laty, głównie dzięki doskonale prosperującej tam fabryce papieru…
- Spodziewałam się, że dodacie Państwo jeszcze, że nie było tu zbyt majętnie. To dwa elementy powstania wycinanki, które są ze sobą powiązane. Geneza wycinanki związana jest z całkowicie naturalną dla człowieka próbą udekorowania sobie życia. W warunkach, kiedy tych dekoracji na wyciągnięcie ręki nie było – sprostowała Anna Cymer, historyczka, dziennikarka.
Tego typu wycinanka nie jest jedynie polskim wytworem. Podobne papierowe cudeńka znajdziemy w Ukrainie czy Białorusi.
- To, co w wycinance najbardziej fascynujące to to, że jest ona niezwykle żywa. Ciekawe jest to, jak funkcjonuje we współczesnej kulturze! Jest elementem architektury, designu. Przetrwała mimo zmiany formy, mimo zmiany czasów.
ZOBACZ TAKŻE:
-
Historia Wycinanki w Konstancinie-Jeziornie
-
„Wycinanki”. O sztuce wyciętej z papieru
Wycinanka podwarszawska, czyli jaka?
Na hasło „wycinanka ludowa” na myśl przychodzą nam te łowickie – barwne, okrągłe gwiozdy, czy podłużne kodry – lub te kurpiowskie, jak choćby leluje wyobrażające kwiaty, drzewka o wyraźnej, pionowej osi symetrii. Dziś opowiadaliśmy o wycinance podwarszawskiej czy też wycinance z terenu Powiśla otwocko-garwolińskiego. Czym się charakteryzuje?
- Jestem zafascynowana prostotą tych wzorów. Może nie ma w nich bogactwa kolorów, ale a prosta forma, wycięta z jednego kawałka papieru ma tak mocny wyraz, że to mnie ujmuje – mówiła Mariza Nawrocka. – Najstarsze ze wzorów udało mi się znaleźć m.in. w pracach pana Antoniego Śledziewskiego dotyczących Powiśla otwocko-garwolińskiego. Anna Sabała, Antonina Ciara, Zofia Świderska czy Zofia Grzęda to dla mnie ważne nazwiska. Dzięki nim te wzory nie są bezosobowe. Każda z tych wycinankarek dodawała do form, ogólnie przyjętych w tym regionie, swojego charakteru.
Co wycinały powyższe artystki? Lalki, chłopy, koguty na płocie, gwiazdy – najpierw rogowe, potem okrągłe z wyjątkowymi wizerunkami w środku wycinanki.
Śpiewaczka, konserwatoka, koneserka tradycyjnej sztuki
Marizę Nawrocką słuchacze Radiowego Centrum Kultury Ludowej mogą kojarzyć z zespołu Trimagine (laureaci II nagrody oraz Nagrody specjalnej im. Czesława Niemena na Festiwalu „Nowa Tradycja” 2019) oraz ze spiewu z Marią Siwiec i kapelą Niwińskich. Tymczasem to artystka o wielu talentach. Zajmuje się konserwacją zabytków, kolekcjonowaniem sztuki tradycyjnej oraz tworzeniem ludowego rękodzieła. Dziś i w niedzielę w Muzeum w Wilanowie zdradzać będzie tajniki wycinanki podwarszawskiej.
Do owiec i do papieru
Niegdysiejsze wycinanki ludowe wycinało się nie znanymi z dzisiejszych czasów nożyczkami, a wielkimi nożycami do strzyżenia owiec. Takiego narzędzia używa także Mariza Nawrocka, starając się o uzyskanie podobnego efektu do tego sprzed lat.
- Nie odrysowuję wycinanek. Patrzę na nie i staram się wycinać – mówiła artystka, pokazując w studiu zdjęcia pocztówek z wycinanką podwarszawską adresowanych do… Polskiego Radia! – Wzory wydrukowane na wspomnianych pocztówkach są bardzo skomplikowane, ale są i bardzo proste. Na warsztatach na pewno postaramy się wyciąć lalkę, koguta na płocie a nawet gwiazdę!
Królewski Festiwal Rzemiosł w wilanowskim pałacu
Warsztaty wycinankarskie odbywają się w ramach III Królewskiego Festiwalu Rzemiosł. To okazja do poznania wyjątkowych rękodzielniczych zawodów, podziwiania wytworów ludzkich rąk i wzięcia udziały w ciekawych warsztatach. Jakie inne rzemiosła będziemy mogli obserwować? Warto sprawdzić ofertę wydarzenia!
Słuchaliśmy:
7.09 Maurice Ravel Pièce en forme de Habanera, aranż. na obój i fortepian, wyk. Heinz Holliger (obój), Anton Kerjnak (fortepian) (3:02)
7.14 WoWaKin Sulgostow (3:46)
7.24 Ella Fitzgerald & Paul Weston and His Orchestra Get Thee Behind Me Satan (3:47)
7.30 Philip Glass Aguas da Amazonia: Japurá River, wyk. Uakti (4:45)
7.37 Dagadana Inaczej (3:15)
7.45 Jonny Greenwood Sweetness of Freddie (3:24)
7.55 Odpoczno W lecie (5:22)
8.02 Konstantia Gourzi, Dance For Two Nils Monkemeyer (viola) + Dorothee Oberlinger (fl) (6:34)
8.09 Heitor Villa Lobos Floresta do Amazonas, XI. Epilogo, wyk. Camila Provenzale (śpiew), Philharmonia Zürich, Simone Menezes (dyr.) (2:47)
8.14 Warszawska Orkiestra Sentymentalna Dziewczyna z Ipanemy (2:50)
8.25 Joyce Moreno, Naná Vasconcelos & Mauricio Maestro Jardim dos Deuses (5:34)
8:33 WoWaKin Ślołfoks (2:54)
8.45 Jan Sebastian Bach Preludium nr 2 c-moll BWV 847, wyk. Fazıl Say (fortepian) (1:25)
8.55 Vołosi Green (5:21)
9.08 Giacomo Puccini Aria „E lucevan le stelle” z opery „Tosca”, wyk. Jonathan Tetelman (śpiew), Önay Köse (śpiew), PKF Prague Philharmonia, Carlo Rizzi (dyr.) (6:47)
9.27 Jean-Philippe Rameau Gavotte, wyk. Bruce Liu (fortepian) (1:30)
9.29 SEKUNDa Tchnienie (3:35)
9.41 SEKUNDa Jurgów (2:44)
9.51 BASTARDA & João de Sousa Memória (7:22)
