„Na Zachód od Bugu”. Sztuka słuchania

Granice – administracyjne, etniczne, religijne, wyobrażone – splatają codzienność lokalnych społeczności w skomplikowaną tkankę. W książce „Na Zachód od Bugu: dzienniki z Pogranicza” dr Julia Buiskykh, antropolożka i badaczka, zabiera nas w podróż po Polsce lat 2015–2018, oddając głos tym, którzy na co dzień balansują między różnymi tożsamościami i narracjami historycznymi.

Osadnik wojskowy z rodziną przed domem, Osada Krechowicka, 1924 rok (fot. Witczak-Witaczyński Narcyz)

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Na Zachód od Bugu” to rodzaj reportażu antropologicznego. Opowieść o pamięci, pojednaniu i sztuce słuchania innych. Książka powstała z dzienników terenowych i notatek podróżnych sporządzonych przez autorkę podczas badań etnograficznych i wędrówek po Polsce pomiędzy 2015 a 2018 rokiem. Każda część tej książki to historia z życia codziennego różnych ludzi na pograniczach administracyjnych, konfesyjnych, etnicznych, wyobrażonych, fantomowych.

Julia Buiskykh prowadziła badania na pograniczu polsko-ukraińskim, polsko-białoruskim i polsko-niemieckim. Wyniki badań zostały opisane w kilku artykułach naukowych, ale autorka postanowiła też podzielić się swoimi spostrzeżeniami w formie reportażowej i eseistycznej. „Na Zachód od Bugu: dzienniki z Pogranicza” znalazła się w finale ukraińskiej Nagrody im. Jurija Szewelowa na najlepszą książkę eseistyczną.

Książka składa się z czternastu opowiadań opartych na dziennikach terenowych autorki i ukazuje wielowymiarową codzienność życia na pograniczach. To zapis rozmów, emocji i historii ludzi często pomijanych w oficjalnych narracjach. [mat. Dom Ukraiński w Przemyślu]

W sobotnim Poranku Dwójki Gościnią była dr Julia Buiskykh. - W książce badam pogranicze polsko ukraiński, polsko-białoruskie i polsko-niemieckie w pewnym stopniu. Pogranicza dla mnie to są ludzie i doświadczenia. Te wschodnie pogranicza zwłaszcza to blizna historii - sztuczne granice, stworzone jako skutek II wojny światowej, krwawy, który przedzielił wioski, cmentarze, życia ludzkie. No i do tego dochodzą jeszcze pogranicza przeszłości i historii, z czasów, gdy cała Polska przeniesiona została ze wschodu na zachód, a ludzie musieli się na nowych ziemiach jakoś zakorzenić i żyć ze sobą, jakoś sobie poradzić. Musieli z pogranicza zrobić nowy dom - mówiła badaczka w audycji. 

Dr Julia Buiskykh - antropolożka i tłumaczka, współzałożycielka Centrum Antropologii Stosowanej w Kijowie. Prowadziła badania na uniwersytetach w Polsce, Niemczech, Irlandii i USA, zajmując się pamięcią zbiorową, dialogiem międzywyznaniowym oraz życiem na pograniczach.

Ponadto w sobotniej audycji:

7.15 Kalendarium przedstawi Małgorzata Szymankiewicz

7.50 Kolejna Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego.  Nie jest łatwo dogodzić folkowej publiczności, a świadczą o tym dekady nie tylko powstawania różnego rodzaju zespołów i gatunków folkowych, ale i... KŁÓTNI. Animozje, niesnaski, otwarte starcia - to wszystko pojawia się tam, gdzie emocje są w zenicie, a folk na pewno emocje rozgrzewa. W najnowszym odcinku Historii Polskiego Folku Wojciech Ossowski przypomina więc, jak to trudno nam czasem żyć w zgodzie.

8.15 Aldona Łaniewska-Wołłk rozmawia ze Sławomirem Sochajem o jego książce „Niedopolska. Nowe spojrzenie na Ziemie Odzyskane” 

Posłuchaj

06:51 _PR2 (mp3) 2025_03_15-08-17-35 sochaj.mp3 Niedopolska. Nowe spojrzenie na Ziemie Odzyskane

 

8.30 „Czas naświetlania / czas wywoływania. Fotografia etnograficzna z Małopolski XIX i XX wieku” – na wystawę w Ludźmierzu zaprasza Magdalena Zbylut

8.45 W cyklu Aleksandry Stec Nasze Niematerialne – wysiewanie serc i krzyży na polach w okolicy Strzelec Opolskich

Posłuchaj

07:01 _PR2 (mp3) 2025_03_15-08-46-29 nn.mp3 Wysiewanie serc i krzyży (Nasze Niematerialne)

 

9.10 Kuratorka Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Tradycyjnej i Ludowej Ethniesy Dominika Kiss-Orska zaprosi na wydarzenie w rozmowie z Magdą Tejchmą. My już dziś zapraszamy w dniach 20-23 marca do Bydgoszczy!

PLAYLISTA

1. Jean-Marie Leclair Koncert d-moll, op. 7, III. Vivace Luis Otavio Santos Les Muffatti 
2. Beltaine Farewell to Milltown
3. Hania Rani & Dobrawa Czocher Preludium g-moll
4. Maniucha i Ksawery Oj borom, borom
5. Niall Byrne Felt Improv No. 7
6. Kapela Brodów Gdy ja sobie tak rozważam
7. Ludwig van Beethoven Rondo C-dur, op. 51, I. Moderato e grazioso Tamar Beraia
8. Johann Adolf Hasse oratorium Serpentes ignei in deserto
9. Aria Dolore pleni (Eleazar) – śpiewa Carlo Vistoli
10. Joe Hisaishi The Name of Life Thibault Cauvin
11. Alabaster DePlume The Best Thing In The World
12. he Dubliners The Rocky Road To Dublin
13. Fred Guichen Noces bretonnes Dónal Lunny, Fred Guichen, Sylvain Barou, Sylvaine Guichen
14. Edvard Grieg Wiosna op. 33 Eldbjorg Hemsing, Arctic Philharmonic
15. Maniucha Bikont Dam dyla
16. Sam Kowalski Jade ja se jade
17. Wernyhora Żurba
18. Laura Mvula Sing to the Moon The Chapel Choir of Pembroke College, Cambridge
19. Radical Polish Ansambl Rzewliwy

***

Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (15.03) od godz. 7.00 zaprasza Piotr Kędziorek.