Złoty skarbczyk ludowego słowa. „Jabłoneczka” Juliana Przybosia

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2025 07:30
„Jabłoneczka” stanowi wciąż jeden z najbardziej reprezentatywnych i poręcznych zbiorów ludowych tekstów pieśni. To znów dostępny w księgarniach „złoty skarbczyk” ludowego słowa, roli którego nie zauważają licznie dziś spisywane „ludowe historie” Polski. Pisze Roch Sulima o antologii polskiej pieśni ludowej autorstwa Juliana Przybosia. To właśnie ta książka będzie głównym tematem rozmowy w sobotnim Poranku Dwójki.
Zespół Pieśni i Tańca Blichowiacy Szkoły Rolniczej w Łowiczu Blichu
Zespół Pieśni i Tańca Blichowiacy Szkoły Rolniczej w Łowiczu BlichuFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Jabłoneczka” antologia polskiej pieśni ludowej ułożona przez Juliana Przybosia pierwszy raz ukazała się w PIW-ie w 1953 roku.

jabłoenczka.jpg

Przeszło siedemdziesiąt lat od tej premiery zaskakuje wciąż, w czasie swoistego rewizjonizmu historycznego i ludowej wersji historii Polski, żywość słów, budujących pieśni poruszające najróżniejsze tematy. Jak sam legendarny poeta i teoretyk awangardy napisał we wstępie:
Chciałem ułożyć wybór najlepszych poezyj ludowych, pokusić się o pierwszą tego rodzaju próbę antologii, ułożonej na podstawie znajomości całego zapisanego zasobu pieśni śpiewanych przez lud. Wybór obejmuje więc zarówno epikę, jak lirykę, pieśni buntownicze, obrzędowe, miłosne, rodzinne, pasterskie, taneczne, żołnierskie i humorystyczne. [mat. wydawcy]

Niniejsze wydanie zostało rozszerzone o posłowie Rocha Sulimy, wskazującego, że z pozoru przeszłe i ludowe tematy są w dzisiejszym świecie wciąż obecne i istotne: 
Teksty Jabłoneczki nie są dosłownym zapisem rzeczywistości społecznej, historycznej czy politycznej, lecz szczególnym, konwencjonalnym sposobem jej postrzegania i opowiadania o świecie. Podczas gdy poezja literacka opiera się na zasadzie oryginalności i niepowtarzalności, pieśń ludowa – interpretowana jako poezja, jak czyni to Przyboś – w pełni ujawnia się jako „powtórzenie”, ponowienie wzorca.

O antologii Juliana Przybosia opowiedzą Gościnie Poranka: Uta Przyboś i krytyczka literacka Anna Nasiłowska.

Ponadto w folkowym Poranku Dwójki:

7:15 Kalendarium przedstawi Maria Czok

7:50 Kolejny odcinek Historii Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego

8:00 Etnowieści przedstawi Piotr Dorosz

8:15 O wydarzeniach w Podlaskim Instytucie Kultury opowie Maria Czok

8:30 Mateusz Dobrowolski zda relację z 12. Festiwalu Ethniesy w Bydgodszczy 

8:50 W cyklu Aleksandry Stec Nasze Niematerialne: Kroszonki Opolskie

9:10 Kapela PoPieronie (Brygida Sordyl, Maciej Ormaniec i Konrad Sadlik) opowie o swoich najbliższych planach muzycznych i zaprosi na festiwal FolkOFF/ON 


plakat festiwalu FolkOFF/ON plakat festiwalu FolkOFF/ON

***

Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (22.03) od godz. 7.00 zaprasza Aleksandra Stec.