Tradycje jesiennego redyku

Ostatnia aktualizacja: 27.09.2025 10:00
Zwyczajowo owce są sprowadzane z wypasu do dnia św. Michała. Na południu Polski, gdzieniegdzie tysiącami, zwierzęta są zganiane z hal i przechodzą uroczyście przez okoliczne miejscowości, by rozejść się do swoich zagród. Koniec września to czas jesiennego redyku, a ten – jak każdy moment przejścia – ma swoje obrzędy, zakazy i nakazy…
Audio
Redyk w Szczawnicy 2022, fot. Grzegorz MomotPAP
Redyk w Szczawnicy 2022, fot. Grzegorz Momot/PAPFoto: Grzegorz Momot/PAP

Dziś już nie tak licznie, jak przed laty, jednak gdzieniegdzie wciąż tysiącami owce sprowadzane są z hal i rozdzielane na pomniejsze stada. Redyk wiosenny rozpoczyna, zwyczajowo, pierwsze uderzenie pioruna, dzień św. Wojciecha lub Jerzego (23 kwietnia). Po kilku ciepłych miesiącach spędzonych na halach, miesiącach, gdy baca i juhasi żyją praktycznie poza domem, nadchodzi czas powrotu. Redyk jesienny powinien przejść z gór na niziny do dnia św. Michała (29 września), opiekuna winnic, pól, zbóż, w Polsce roztaczającego szczególną troskę nad kiszoną kapustą i owcami. Jak mawiają wytrawni pasterze: „kto pasie po Michale, nie wróci na hale”. Dlatego też baca już zawczasu pomodliwszy się, wygaszał watrę, zamykał szałas na zimowy czas.

Poza zwyczajami praktycznymi, jak przygotowanie szałasu na zimę, pasterze wykonywali szereg obrzędów magicznych. Jakich? Choćby tych dotyczących prawidłowego wygaszenia ognia, wykonania magicznych lasek z krzewu jałowca… Warto pamiętać także o tym, że to właśnie „owczarze” był przez wiejską ludność postrzegani jako znachorzy czy czarownicy.

Spod Antałówki o pasterskich czarach i jesiennym redyku opowiadał Gość Poranka - teoretyk i praktyk, zarazem krzewiciel kultury Podhala - Krzysztof Trebunia-Tutka.


 

Ponadto w audycji:

  • Relację z Polish Jazz Festivalu w Londynie zdał Andrzej Zieliński
Posłuchaj
09:15 _PR2 (mp3) 2025_09_27-08-13-43.mp3 Polish Jazz Festival w Londynie

 

  • Konkurs Zabytek Zadbany po raz 50! Rozmowa z dr Iwoną Liżewską z NID
Posłuchaj
09:13 _PR2 (mp3) 2025_09_27-08-31-29.mp3 Z dr Iwoną Liżewską o 50-leciu konkursu Zabytek Zadbany

 

  • W cyklu Aldony Łaniewskiej Wołłk „Twarze tradycji”: Piotr Baczewski i Fundacja Muzyka Zakorzeniona
Posłuchaj
09:19 _PR2 (mp3) 2025_09_27-08-44-59.mp3 Twarze tradycji: Muzyka Zakorzenione i Piotr Baczewski

 

  • Rozmowa z Magdaleną Stopą o jej książce „Eleonora Plutyńska. Wielka dama polskiej tkaniny”
Posłuchaj
17:17 _PR2 (mp3) 2025_09_27-09-13-42.mp3 Z Magdaleną Stopą o jej książce „Eleonora Plutyńska. Wielka dama polskiej tkaniny”

 

 

Słuchaliśmy:

7.07 Piotr Damasiewicz & Into The Roots - Z Babiyj Góry

7.14 L’ALBA - Torna una volta z ostatniej płyty zespołu „Grilli” (4:05)

7.24 Buena Vista Social Club - Orgullecida (3:18)

7.27 Langendorf United - Ethiopia Ewedshalehu (4:19)

7.34 Duo Emilia Lajunen i Suvi Oskala - Hukkuneen valsii (4:35)

7.45 Orkestra Shkodra - Karajfil ne koder (2:49)

7.55 Benedicte Maurseth, Kiya Tabassian, Constantinople - Moonlight Mahtab (6:24)

8.06 Arcangelo Corelli, Concerto grosso op.6 nr 3 c-moll cz IV i V 4:13

Akademie fur Alte Musik Berlin

8.11 Zawierucha - Wiwat Fortuna (3:35)

8.22 Bar Kokhba - Dalquiel (6:02)

8.29 L’ALBA - Paghjella (1:32)

8.39 Elof & Wamberg  - Byen Sover (3:59)

8.52 Jambalaya Brass band - Voodoo Queen (4:58)

9.08 Viik - Alle Eventyr (4:19)

9.20 Ballsy Swing - Chauvinisme: Volverback (Bourrées 2 Temps) (6:16)

9.27 L’ALBA - Un chjarasgiu (3:50)

9.38 Stories from Ruhnu Island - Pulmakokkade tantsud (2:13)

9.48 Ranil - La Tuctuructia (3:19)

9.53 Portico Quartet - Prickly Pear (5:14)

 

***

Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki 

Prowadziła: Małgorzata Nieciecka-Mac

Data emisji: 27.09.2025

Godzina emisji: 7.00-10.00