Hugo van der Goes "Tryptyk z adoracją Dzieciątka". Dzieło monumentalne

Rozmiarem i malarskim rozmachem tryptyk Hugona van der Goesa konkurował z "Ołtarzem Gandawskim" Johannesa van Eycka. Jednak "Tryptyk z adoracją Dzieciątka" nie powstał dla niderlandzkiego kościoła.

Hugo van der Goes "Tryptyk z adoracją Dzieciątka"

Foto: Maurizio Degl'Innocenti/PAP/EPA

W 1483 roku monumentalne dzieło dotarło do Italii, po przebyciu długiej drogi – najpierw statkiem z Brugii do Pizy, a następnie przez Arno do Porta di San Fernando we Florencji. Stamtąd, jak mówią źródła, 16 silnych mężczyzn niosło go na barkach do szpitala Santa Maria Nuova. Tryptyk zamontowano w szpitalnym kościele San Egidio. Koszty wykonania tryptyku i jego zapewne kosztownego transportu pokrył zleceniodawca dzieła – Tommaso Portinari, bankier Medyceuszy w Brugii, którego rodzina ufundowała kościół.

Portinari kłócił się i rywalizował z innym wpływowym Włochem w Brugii Angelo Tanim. Zamówiony przez Taniego u Hansa Memlinga "Sąd Ostateczny" został już zdobyty przez gdańskich piratów, ale była jeszcze nadzieja (szczególnie po wstawiennictwie papieża), że dotrze niebawem do Florencji. Tak się jednak nie stało i to właśnie "Tryptyk z Adoracją Dzieciątka" Hugona van der Goesa, stał się najważniejszym dziełem malarstwa niderlandzkiego sprowadzonym w XV wieku do Italii.

Rodzina Portinarich uczestniczy w przedstawionej na środkowej kwaterze adoracji Dzieciątka. Dzieło jest ostentacją ich pobożności, chociaż również zamożności i statusu. Na lewym skrzydle znajduje się sam Tommaso i synowie Antonio i Pigello, protegowani przez św. Tomasza i św. Antoniego, a na prawym kobieca część rodziny żona Tommasa – Maria Baroncella i ich córka Margerita, obie ze swoimi patronkami.

Podziwiany we Florencji tryptyk stał się inspiracją dla miejscowych malarzy. Do współzawodnictwa z niderlandzkim mistrzem stanęli Domenico Ghirlandaio i Andrea Mantegna. 

Hugo van der Goes, "Tryptyk Portinarich", tryptyk, 253 x 586 cm, Galleria degli Uffizi we Florencji.

Posłuchaj

14:54 Dwojka_Jest-Taki_obraz_2021_12_26-14-45-49.mp3 Hugo van der Goes, "Tryptyk Portinarich" - dr Grażyna Bastek o tym wielkim dziele (Jest taki obraz/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadził: Michał Montowski

Gość: dr Grażyna Bastek (historyk sztuki)

Data emisji: 26.12.2021

Godzina emisji: 14.45