– Po konserwacji ołtarz znacząco różni się kolorystyką błękitu i czerwieni, która zamyka poszczególne kwatery. Zmiany zauważyć można również w układzie mikroarchitektury oraz niektórych rzeźb i drobnych fragmentów rzeźbiarskich, które znajdują się w całym retabulum – opowiada prof. Jarosław Adamowicz, Dziekan Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Bezcenny ołtarz Wita Stwosza i związane z nim zagadki
– Odkrywanie warsztatu Wita Stwosza było bardzo precyzyjną pracą. Cały zespół radził sobie z tym na co dzień, ja mogłem tylko podpatrywać. Jestem bardzo wdzięczny wszystkim, którzy zaangażowali się w tę renowację – podkreśla ksiądz infułat Dariusz Raś, proboszcz bazyliki Mariackiej.
#KonserwacjaołtarzaMariackiego Wieloletni projekt kompleksowych prac badawczych i konserwatorskich ołtarza Wita Stwosza...
Opublikowany przez Bazylika Mariacka w Krakowie Czwartek, 4 lutego 2021
Stwoszowski fenomen
– Jeżeli cokolwiek mnie tu przytłaczało, to fenomen dłuta mistrza. Patrząc na detale, myślę o bezgranicznej wyobraźni, którą dysponowali twórcy. W tym dziele nie ma przypadku. Nigdy nie myślałem, że będzie mi dane pracować przy renowacji tego ołtarza, a co dopiero prowadzić działania restauratorskie – mówi prof. Adamowicz. – Trzeba podkreślić, że prace przebiegały w pełnym poszanowaniu dla konserwacji przeprowadzonych w XIX i XX wieku. Nie usuwaliśmy wymienionych wtedy elementów. Dziś mają już 150 lat, to nie miałoby sensu. Wszystkie wprowadzone zmiany tworzą historię tego dzieła. Zależało nam na poszanowaniu działalności wcześniejszych zespołów – dodaje.
03:58 PR2_MPLS 2021_02_08-07-47-26_Ołtarz_Wita_Stowsza.mp3 Odrestaurowano ołtarz Wita Stwosza (Poranek Dwójki)
Lata pracy
– Dyskusje nad tym, czy warto podejmować się takiego działania, trwały od 2012 roku. Wiedziałem, że to niełatwe zadanie. Nie bylibyśmy świadkami tego osiągnięcia, gdyby nie zaangażowanie ludzi, fundusze oraz cierpliwość – podkreśla ksiądz.
W prace renowacyjne zaangażowanych było ponad sto osób, przy wsparciu kilkudziesięciu instytucji z Polski i z zagranicy. Trzon badawczy i konserwatorski w głównej mierze stanowili pracownicy i absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W prace zaangażowane były także zespoły historyków, historyków sztuki, fizyków i chemików. Koszt przeprowadzonych prac wyniósł 14 milionów złotych.
Już niedługo zobaczymy ołtarz Wita Stwosza po konserwacji / Miasto Kraków
Dzieło, które przyniosło uznanie
Ołtarz Wita Stwosza powstawał w latach 1477 – 1489. Dzieło wykonane zostało z trzech rodzajów drewna: dębowej nastawy, modrzewiowego tła oraz figur rzeźbionych w lipowych pniach. Ołtarz szeroki na 13 i wysoki na 11 metrów zdobi ponad 200 figur. Główną scenę stanowi Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny. Nastawa ołtarza jest pentaptykiem, co oznacza, że składa się z pięciu części. Poza sceną centralną posiada parę skrzydeł ruchomych oraz parę nieruchomych. Obie zdobione są płaskorzeźbami.
Cechą uważaną za niezwykłą jest realizm ołtarza mariackiego. Odnaleźć można na nim postaci i rysy odpowiadające współczesnym Stwoszowi krakowianom. Uwagę zwracają zdeformowane pracą dłonie, choroby reumatyczne, łysiejące czaszki czy widoczne pod skórą żyły. Ukazane zostały również ówczesne stroje, broń, naczynia i sprzęty domowe mieszkańców miasta. Wierność odwzorowania jest tak duża, że powstała nawet praca z dziedziny dermatologii poświęcona chorobom skórnym w średniowiecznym Krakowie, która opiera się właśnie na dziele Wita Stwosza.
Prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk Konserwacja Ołtarza Wita Stwosza / Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadził: Paweł Siwek
Autor materiału reporterskiego: Magdalena Zbylut-Wiśniewska
Data emisji: 08.02.2021
Godzina emisji: 7.47
zch
