Co ciekawe, mimo obecnej siedziby tej organizacji - w Paryżu (Francja) - jej powstanie miało miejsce w Londynie (Anglia), a powołującą do życia konstytucję podpisano tam właśnie 16 listopada 1945 roku. Jak do tej pory głównym depozytariuszem tej konstytucji jest brytyjski rząd... i to on właśnie jest w posiadaniu autentycznych, oryginalnych dokumentów w językach angielskim i francuskim.
Piękny w zamyśle i przez swoje założenia Akt konstytucyjny Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (Akt konstytucyjny UNESCO) zaczyna się od słów:
"Rządy Państw podpisujących niniejszy Akt Konstytucyjny w imieniu swych narodów, oświadczają:
Że, ponieważ wojny rodzą się w umyśle człowieka, również w umyśle człowieka dojrzeć powinna sprawa obrony pokoju;
Że brak wzajemnego zrozumienia narodów zawsze był w ciągu całej historii ludzkości przyczyną podejrzeń i braku zaufania pomiędzy krajami, w wyniku czego ich sprzeczności zbyt często przeradzały się w wojny",
w dalszej części rozwijając wprowadzenie, po którym następuje szereg artykułów konstytucyjnych. Pełna treść tej pięknej konstytucji jest dostępna w całości w wielu językach, także w języku polskim, w Internecie... warto przeczytać, szczególnie ze świadomością, że została stworzona zaraz po zakończeniu tragicznej w skutkach II wojny światowej i na progu nowych podziałów politycznych na styku Zachodu i krajów komunistycznych.
Konstytucja ta weszła w życie nieco później niż sam fakt jej utworzenia. Musiał minąć prawie cały rok, by doprowadzić organizacyjnie do pierwszych zapisów, które nastąpiły 4 listopada 1946 roku. Wtedy jeszcze zapisy te polegały na złożeniu specjalnych dokumentów akceptacyjnych warunki uczestnictwa w przedstawicielstwie w Londynie. Szereg państwa przystępowało do UNESCO w następnych dniach, a Polska dokumenty te złożyła dokładnie 6 listopada trzy ćwierci wieku temu.
W Dzienniku Ustaw nr 46 z 1947 roku, pod pozycją 243 znajduje się "Oświadczenie Rządowe z dnia 28 kwietnia 1947 r. w sprawie złożenia polskiego dokumentu akceptacyjnego Konwencji, dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie, dnia 16 listopada 1945 r." (podana data wskazuje dzień powstania UNESCO). W oświadczeniu rządowym czytamy stwierdzone powyżej fakty założenia i przystąpienia Polski do tej światowej organizacji. Podane są też informacje odnośnie komunikatu Rządu Brytyjskiego z dnia 12 lutego 1947 roku, że do tego czasu swoje dokumenty akceptacyjne złożyło 29 państw... a oprócz Polski, z krajów tzw. bloku wschodniego była jeszcze tylko Czechosłowacja - Związku Radzieckiego próżno było szukać. Licznie reprezentowane były kraje Europy Zachodniej, wszystkie kraje Ameryki Północnej, Australia i Nowa Zelandia, ale też niektóre kraje Ameryki Środkowej i Ameryki Południowej i co ważne, pojawiły się też kraje arabskie, jak choćby Liban, Syria, Egipt czy Arabia Saudyjska. Wśród tych pierwszych sygnatariuszy były także Chiny i Indie. Jak do tej pory UNESCO zrzesza 193 członków.
Co ciekawe, w historii tej organizacji są dwa ważne fakty, które w swoim czasie zadziwiły świat - były nimi rezygnacje z członkostwa najpierw Stanów Zjednoczonych, w grudniu 1984, a rok później także Wielkiej Brytanii. Rezygnacje te spowodowało działanie niektórych "postępowych" państw, prowadzących także w samej UNESCO szeroko zakrojone kampanie "antyimperialistyczne". Dopiero zreformowanie struktur organizacyjnych i silna promocja idei wolności słowa spowodowały, że w 1997 roku Wielka Brytania wróciła do grona państw członkowskich, a w 2003 roku Stany Zjednoczone... jak się okazało, nie na długo. USA, wraz z Izraelem, wystąpiły z tej organizacji na przełomie 2018 i 2019 roku.
Stosowny dokument na ręce dyrektor generalnej Iriny Bokovej został złożony przez Departament Stanu 12 października 2017 roku i wystąpienie weszło w życie 31 grudnia 2018 roku. W dokumencie stwierdza się, że "ta decyzja nie została podjęta pochopnie i odzwierciedla obawy USA związane z narastającymi zaległościami w UNESCO, potrzebą fundamentalnych reform w tej organizacji oraz utrzymującym się antyizraelskim uprzedzeniem w UNESCO". Od 1 stycznia 2019 roku USA mają jedynie swoją stała misję obserwacyjną przy tej organizacji.
Zachęcamy do odwiedzenia licznych stron z ciekawymi informacjami o działaniach i akcjach ochronnych i edukacyjnych UNESCO, a w szczególności do zajrzenia na oficjalne strony organizacji, a także na strony polskiego przedstawicielstwa... znajdziecie tam pełen spis zabytków dziedzictwa kulturowego w Polsce objętych patronatem UNESCO. Warto, bo to nasze piękne zabytki historyczne, o których nie tylko my, ale także cały świat nie może zapomnieć.
PP
