15:20 Bronisław Malinowski - aud. Anny Arwaniti z cyklu Biografie niezwykłe.mp3 Bronisław Malinowski - aud. Anny Arwaniti z cyklu "Biografie niezwykłe" z udziałem dyr. Muzeum Archeologicznego w Warszawie - dr Wojciecha Borkowskiego i dr Roberta Dulla z Muz. Etnograficznego. (PR, 23.05.2004)
25:17 Papua-Nowa Gwinea - Śladami Bronisława Malinowskiego.mp3 "Papua-Nowa Gwinea - śladami Bronisława Malinowskiego" - aud. Elżbiety Ratyńskiej, opowieść Tadeusza Baruckiego, architekta o miejscach związanych z polskim antropologiem. (PR, 10.05.2000)
16 maja 1942 roku zmarł Bronisław Malinowski, wybitny socjolog i antropolog. Postać uczonego przybliżyła słuchaczom Anna Arwaniti w 2004 roku, w audycji z cyklu "Biografie niezwykłe". Gośćmi programu byli: dyr. Muzeum Archeologicznego w Warszawie – dr Wojciech Borkowski i dr Robert Dull z Muzeum Etnograficznego.
Droga do sławy
Przyszedł na świat w Krakowie. Był synem wybitnego badacza – Lucjana Malinowskiego.
– Nie wiadomo, czy w ogóle ukończył szkołę podstawową – stwierdził dr Borkowski. – Pewne jest, że pobierał nauki w domu. Eksternistycznie ukończył gimnazjum. Maturę zdał z wyróżnieniem. W 1902 roku zapisał się na wydział Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przyjaźń z Witkacym
Malinowski bardzo zaprzyjaźnił się w tym czasie ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem, często jeździł do Zakopanego. – Myślę, że dla jego przyszłej pracy to było niezwykłe doświadczenie artystyczne i literackie – dodał Borkowski.
W 1908 roku Bronisław Malinowski wyjechał z Krakowa. Początkowo osiadł w Londynie, ostatnie lata życia spędził w Stanach Zjednoczonych jako wykładowca na Uniwersytecie Yale.
Malinowski był socjologiem, etnografem, ale najbardziej zasłużył się jako twórca antropologii funkcjonalnej.
Wyprawa na Trobriandy
Udało mu się uzyskać środki na badania na Wyspach Trobriandzkich. Spędził tam lata 1914-1918. Witkacy, na wieść o wybuchu wojny, opuścił przyjaciela i powrócił do kraju.
– Większość antropologów ruszała wtedy na antypody, aby znaleźć idealne miejsce do opisu – mówił dr Robert Dull. – Szkoda, że Witkacy wyjechał z Australii, może byśmy mieli dwóch sławnych antropologów. Ale zyskała literatura. "Panna Tutli Putli" jest inspirowana pobytem właśnie na dalekich wyspach.
Bronisław Malinowski z mieszkańcami Wysp Trobriandzkich. Wikimedia Commons/dp
Definicja kultury
Bronisław Malinowski na podstawie badań terenowych prowadzonych w Australii i Oceanii stwierdził, że ludzie są w swoich działaniach motywowani przez potrzeby dwojakiego rodzaju: pierwotne, związane z ich naturą biologiczną oraz wtórne, związane z ich naturą społeczną, faktem współżycia z innymi ludźmi w społeczeństwie. To były przełomowe tezy.
- Zwrócił uwagę na to, że kulturę można zdefiniować jako system zaspokajania potrzeb człowieka – powiedział dr Wojciech Borkowski. – Podzielił je na takie, które dzielimy z całym światem zwierzęcym, tzn. musimy jeść, pić, spać, zaspokajać swój popęd seksualny, ruszać się, budować swoje domostwo, etc. oraz na potrzeby czysto ludzkie, które na to się niejako nakładają. Należą do nich m.in.: miłość, bliskość. Takie podejście do kultury było wielkim krokiem naprzód.
Postawa aktywnego łowcy
Nowatorski był sposób prowadzenia badań. Bronisław Malinowski zalecał postawę aktywnego łowcy, kogoś kto przebywa wśród ludności tubylczej o różnych porach dnia i nocy, stara się jak najwięcej zobaczyć, jest najlepiej jak tylko się da zorientowany w tym, co i gdzie będzie się dziać. Uczestniczy w ceremoniach, obrzędach. I wszystko notuje, zgodnie z zasadą, że myśl jest ulotna, a to, co na papierze stanowi trwały ślad poczynionych obserwacji.
Postaci antropologa audycję poświęciła też Elzbieta Ratyńska. Gościem programu "Śladami Bronisława Malinowskiego. Papua-Nowa Gwinea", nadanego w maju 2000 roku był architekt Tadeusz Barucki, który wykładał na tamtejszym uniwersytecie. Wielokrotnie pytano go o polskie korzenie dobrze znanego tam antropologa.
– Jedno mogę stwierdzić, gdyby Malinowski żył i dziś wybrał się na wyspę, ucieszyłby się z potwierdzenia swej tezy o antropologii funkcjonalnej – powiedział Barucki.
Posłuchaj audycji o człowieku, który sławę zawdzięcza badaniom na Papuasach.
bs
