Wygaśnięcie praw majątkowych do utworu. O czym musimy pamiętać?

Nowy rok przynosi wiele zmian. 1 stycznia to termin, kiedy tzw. domena publiczna powiększa się o kolejne utwory. To efekt wygaśnięcia praw majątkowych spadkobierców do dzieł zmarłych artystów.

W Dwójce rozmawialiśmy o domenie publicznej i prawie majątkowym

Foto: Shutterstock/Midnight Studio TH

Wygaśnięcie praw majątkowych oznacza możliwość korzystania z nich - zarówno w całości jak i we fragmentach - bez zezwolenia i nieodpłatnie, również do celów komercyjnych. Można je powielać, udostępniać, wystawiać czy wyświetlać publicznie i modyfikować. Ale trzeba pamiętać o obowiązku wskazywania ich autora.

Posłuchaj

17:04 PR2 2025_01_09-16-29-33.mp3 Paweł Rojek o domenie publicznej i prawie majątkowym (Wybieram Dwójkę)

Prawa majątkowe

Paweł Rojek z Fundacji Legalna Kultura przybliżył w Dwójce proces wygaśnięcia praw majątkowych. - Oznacza to, że nie trzeba prosić o zgodę spadkobierców czy wcześniejszych posiadaczy praw. Muzyk może sprzedać swoje prawa producentowi i ten może pobierać opłaty za korzystanie z dzieł przez 70 lat od śmierci artysty - powiedział.

- To długi czas, który został wydłużony m.in. z powodu producenta filmowego, który chciał przedłużyć prawa do swoich utworów - dodał.

Domena publiczna

Wówczas teksty czy utwory trafiają do tzw. domeny publicznej. - Domena publiczna to nazwa powszechna, którą określamy utwory, do których wygasły prawa majątkowe. Należy pamiętać, że te prawa wygasają w różnym terminie w różnych krajach. 70 lat dotyczy Polski i większości Unii Europejskiej - zaznaczył Paweł Rojek.

- W Stanach Zjednoczonych jest to np. 95 lat od ukazania się utworu lub 100 lat od nagrania utworu dźwiękowego - dodał.

Różne prawa

Prawa majątkowe autora to jednak nie zawsze wszystko. - Należy pamiętać także o innych rzeczach. Szekspir np. od początku był już w domenie publicznej, ale jego tłumaczenie ma swojego autora. Prawa do tego tłumaczenia także wygasają 70 lat po śmierci tłumacza - przypomniał Paweł Rojek.

Zobacz także:

• Debata Dwójki: sztuczna inteligencja. "Możemy napisać ten rozdział po swojemu" [WIDEO]
• Stała cena książek. Czy ten pomysł Polskiej Izby Książki powstrzyma bankructwo księgarni i spadek czytelnictwa?
• Dogania nas przyszłość. Ekspresyjne awatary zastąpią aktorów

- Najstarsze tłumaczenia Moliera czy Szekspira można wydawać bez pytania o zgodę czy bez płacenia tłumaczowi, ale tłumaczenia innych dzieł nadal mogą być objęte ochroną majątkową - zdradził.

***

Tytuł audycji: Wybieram Dwójkę

Prowadzenie: Monika Zając

Gość: Paweł Rojek (Fundacja Legalna Kultura)

Data emisji: 9.01.2025

Godz. emisji: 16.30

dz/pg