Przygotowuje go już od lat Andrzej Bieńkowski, za każdym razem opowiadając o trzech wybitnych wiejskich muzykantach. Gawędę etnografa uświetniają kapele grające muzykę trzech przytaczanych mistrzów. Dla kolejnych pokoleń muzykantów to okazja do poznania nowego repertuaru, a niekiedy – samych mistrzów.
Muzyczna rodzina Ciarkowskich
Ciarkowscy byli konkurentami Kajoków, z którymi sąsiadowali. Ich rodzinnym „gniazdem” był Rdzów (nie mylić ze Rdzuchowem) k. Potworowa. Grali doskonale i, mimo sąsiedztwa przez Pilicę – którą latem można było przejść w bród – ze wspomnianymi Kajokami, wyraźnie inaczej od nich.
Tegoroczny koncert z cyklu Kanon Trzech poświęcony jest narastającej ekspresji w muzyce wiejskiej. Koncert rozpoczną terenowe filmy dokumentalne z lat 1980. Po nich grać będą czołowe kapele wiejskie oraz młodzi kontynuatorzy mistrzów. Piszą organizatorzy koncertu.
Kanon pierwszy to mistrzowie gry na organkach z Polski Centralnej: na nagraniu filmowym zobaczymy Franciszka Regułę, Stanisława Ciarkowskiego i innych mistrzów. Na żywo zagrają: Jan Piecyk i Tadeusz Tarnowski (organki, bębenek, śpiew) oraz kapela Mateusza Raszewskiego (organki, skrzypce, bębenek, basy).
Franciszek Reguła jest zapewne najbardziej ikoniczną postacią spośród przytaczanych przez Bieńkowskiego mistrzów gry na organkach.
- Na swojej wsi miał opinię „wprawna morda”. I słusznie! – mówił nasz prowadzący i pomysłodawca koncertu. Na dowód usłyszeliśmy, jak na „kitajskich” organkach Franciszek Reguła gra mazurka – nie tylko melodię wiodącą, ale i partię basów. Naraz!
Ród Kędzierskich
- Rodzina Kędzierskich ze Rdzuchowa to twórcy jednej z najważniejszych szkół muzycznych w Polsce, których muzyka zaważyła na kształcie tego, jak postrzegamy muzykę Polski Centralnej w ogóle…
Stanisław Ciarkowski, pochodzący z rodziny konkurującej z Kędzierskimi był świetnym multiinstrumentalistą.
- Nie było przeproś. Sam fakt, że jakaś rodzina mogła się mierzyć z Kędzierskimi już świadczy o klasie – wspominał Bieńkowski. – Ciarkowscy kontra Kędzierscy… Kiedyś jak się spotkali w karczmie to się tam potłukli! Zamiast rywalizacji na skrzypce była rywalizacja na pięści.
Kanon drugi – film o znakomitej kapeli Walentego Mireckiego (skrzypce, basy, bębenek, śpiew). Zagra kapela Katarzyny Andrzejowskiej (skrzypce, basy, bębenek) oraz kapela Witka Wojciechowskiego.
- Walenty Mirecki był dobrze po osiemdziesiątce. Jego basista też. Bębnista… był może kilka lat młodszy, gdy ich nagrywałem. A grają tak, że życzyłbym sobie, żeby młodziaki tak gali! To punk-rock! – relacjonował z zadowoleniem Bieńkowski.
Kanon trzeci – film z kapelą pioniera harmonii, Mariana Lipca. Zagrają kapele z harmonią i akordeonem: Diabubu, kapela Piotra Bińkowskiego i Braci Urbańczyków.
- Marian Lipiec był bratem przyrodnim Tadeusza, którego oczywiście wszyscy znamy. Mariana nie. Dzieli ich nie tyle wiek, co cała epoka w rozumieniu muzyki harmonicznej. Pan Marian jest dla mnie wspaniałym pomostem do tradycyjnej, kajockiej muzyki skrzypcowej – opowiadał Bieńkowski. Był zachwycony harmonistą z Wygnanowa. Marian Lipiec był harmonistą weselnym, który w piękny sposób naśladował manierę gry na skrzypcach Józefa Kędzierskiego: przeciągania, fermaty, rubata...
Koncert Kanon Trzech odbędzie się w piątek, 24 listopada. A wtorkowa audycja „Źródła” poświęcona była właśnie tegorocznym Trzem (choć nie tylko!).
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Andrzej Bieńkowski
Data emisji: 21.11.2023
Godzina emisji: 15.15
