Jakie jest Podlasie od powierzchnią?

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2025 18:00
W dniu 3 lutego wierni kościoła katolickiego świętują dzień św. Błażeja, a Podlasiacy - Dzień Podlaskiej Muzyki. Wybierzmy się zatem na Podlasie i posłuchajmy, jak brzmi.
Ekipa artystów tworzących album Podlasie pod powierzchnią. Metafory Polski północno-wschodniej
Ekipa artystów tworzących album "Podlasie pod powierzchnią. Metafory Polski północno-wschodniej"Foto: Polskie Radio Białystok

Helena Napierała śpiewaczka ludowa

Wspomnienie Heleny Napierały, suwalskiej śpiewaczki

Helena Napierała (1930-2025) na świat przyszła w Leszczewku, później wyjechała do Kamiennej Góry, a następnie wróciła i wybudowała dom w Starym Folwarku. Do Kamiennej Góry pojechała z mężem, górnikiem pochodzącym z tamtych stron. Po śmierci rodziców powróciła w Suwalskie.

- Kiedyś nie było radiów, komputerów, wszyscy siedzieli, tkali. Wieczorami śpiewała moja matka, a my nawet nie zwracaliśmy uwagi na te pieśni. Po jakimś czasie to wszystko mi się przypomniało. I tak pomału zbierałyśmy się gromadkami na wsi i śpiewałyśmy. Nie wiadomo, od kogo były te piosenki, wszystko pochodziło do starszych. Gdy później zebraliśmy zespół, nauczyłam wszystkich piosenek, które umiałam, i podałam je dalej - mówiła Helena Napierała, w wywiadzie dla Polskiego Radia kilka lat temu.

Artystka odeszła w wieku 95 lat, 2 lutego 2025 roku. Pozostawiła po sobie wielką schedę w postaci ogromu piesni i opowieści o obyczajach Suwalszczyzny. Napierała stworzyła zespół Wigranie, z którym śpiewała do samego końca, zdobywając zarówno solowe, jak i zespołowe laury na konkursach folklorystycznych, m.in. najważniejszym - Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.

Śpiewaczka, kontynuatorka śpiewu monodycznego i wielogłosowego. Była skarbnicą wiedzy, nie tylko o pieśniach, ale i obyczajowości Suwalszczyzny, popularyzowała regionalną gwarę i tradycje.
Za swój wkład w dziedzictwo kulturowe została uhonorowana m.in. Nagrodą im. Kolberga, wójt gminy Suwałki przyznał jej i zespołowi Wigranie nagrodę za osiągnięcia w dziedzinie kultury.

Więcej o Helenie Napierale:

Helena Napierała, śpiewaczka z Suwalszczyzny

Helena Napierała. Skarbnica tradycji Suwalszczyzny

Okupacyjne wspomnienia Heleny Napierały

podlasie pod powierzchnią

Dzień Podlaskiej Muzyki - co znajduje się "pod powierzchnią" Podlasia?

Ukazała się płyta "Podlasie pod powierzchnią. Metafory Polski północno-wschodniej". Jest to pomysł dziennikarza Polskiego Radia Białystok Andrzeja Bajguza, który zaprosił podlaskich muzyków do opowiedzenia Podlasia poprzez muzykę. Na płycie pojawiają się różne wątki, które charakteryzują ten region, m.in. przesąd, podświadomość Polski, Podlasie jako wieś w mieście, las, realizm magiczny czy baśń, opowiedziane w różnych językach, którymi się posługują na Podlasiu i w różnych stylach i gatunkach muzycznych. O wydawnictwie z jego pomysłodawcą, Andrzejem Bajguzem, rozmawia Mariana Kril.

„Święty Błażej, gardła zagrzej”

Oczywiście specjalnie przygotowanymi na ten dzień świecami, zwanymi błażejkami. Dlaczego Św. Błażej stał się patronem "gardeł"? Jaka jest "nadzieja na św. Błażeja"? A także, jak ten święty przedstawiany jest w ludowej ikonografii - o tym wszystkim opowie nasz hagiograficzny etnograf i historyk sztuki - Łukasz Ciemiński!


***

Na audycję Źródła w poniedziałek (3.02) w godz. 12.00-12.45 zaprasza Pernik Justyna.

mg