The Best of Nowa Tradycja na urodziny Dwójki

To juz 80 lat od kiedy radiowa Dwójka gości w Państwa odbiornikach! Z tej okazji proponujemy "Źródła" The Best of, a w nich przegląd najlepszych koncertów z muzyka świata, które pojawiały się w ostatnich latach na antenie Dwójki.

Festiwal Nowa Tradycja 2019

Foto: Grzegorz Śledź

W programie zabrzmiały: 

• Saz’iso (Albania)
  Wyjątkowy projekt, który łączy tradycyjną albańską polifonię iso z biorącą się z niej instrumentalną, miejską muzyką saze. Doświadczeni instrumentaliści wywodzą się z Korçë, śpiewacy zaś z Përmet, miast uważanych za główne ośrodki saze. Kariera większości muzyków rozpoczęły się w latach 80. – zdobywali wówczas laury na lokalnych imprezach oraz legendarnym Narodowym Festiwalu Folkloru w Gjirokastër.
  Saze jest muzyką miejską, ale powstałą dzięki mieszkańcom wsi – gdy migrowali pod koniec XIX wieku za pracą do większych ośrodków, zabrali swoją muzyczną wokalną tradycję iso ze sobą. Oryginalnie składała się ona z dwóch linii melodycznych: wiodącej (marrës) i drugiej (prerës), zaś całość opierała się na wielogłosowym tle nazywanym właśnie iso. W tekstach przewijają się wątki burzliwej historii Albanii – heroizm i bohaterstwo, ale też uniwersalne tematy: miłość, śmierć, rozstanie. W południowoalbańskich miastach przełożono iso na język popularnych wówczas instrumentów: klarnetów, skrzypiec, llautë (lutni) i dajre (obręczowych bębnów). Duży wpływ na saze miały też improwizowane i bogato ornamentowane lamenty kaba, zarezerwowane dla skrzypiec i klarnetów. Nie oznaczało to oczywiście końca pieśni i bardzo często instrumenty wspomagały śpiewaków – saz’iso to dosłowne połączenie tych dwóch sposobów wykonywania polifonii.
  
  
• Hazelius & Hedin (Szwecja) 
  Niezwykły duet wszechstronnych artystów, których połączyła wspólna pasja do szwedzkiej muzyki tradycyjnej. Zarówno Johan jak i Esbjörn, wychowali się w południowej części kraju, gdzie dominującym tańcem jest tzw. slängpolska, czyli wyjątkowa odmiana najbardziej popularnego tańca w całej Skandynawii — polski.
  Ich wspólny repertuar składa się ze średniowiecznych ballad, starych pieśni żeglarskich oraz melodii tanecznych z innych regionów, pośród których dominuje wspomniana polska. Muzyka, którą wspólnie wykonują, to także ich własne kompozycje (głęboko inspirowane tradycją), na które wpływ ma także fascynacja Esbjörna muzyką irlandzką. Dzięki ponad dziesięcioletniej współpracy, muzycy wspólnie stworzyli oryginalną stylistykę, której podstawowymi elementami są charakterystyczny baryton Esbjörna i jego wirtuozeria gry na mandoli oraz brzmienie i niepowtarzalna technika gry Johana na nyckelhaarpie.
  
  
• Kasse Mady Diabaté (Mali)
  Malijski mistrz śpiewu o aksamitnej barwie głosu, znany jest na całym świecie z wielu powodów. Jego ponad pięćdziesięcioletnia kariera zaowocowała wieloma świetnymi płytami, spośród których niewątpliwie jedną z najważniejszych jest "Koulandjan" (Hannibal 1999), nagrana wspólnie z Taj Mahalem and Toumanim Diabaté. Kassé Mady jest obecnie jednym z ostaniach mistrzów starego i tradycyjnego śpiewu ludu Mandingo (Mandika, Malinke) z płd. części Mali.
  Jeden z najczynniejszych artystów tego kraju – Salif Keita – nazwał Kassé Mady największym żyjącym śpiewakiem w Mali. Śpiewa głównie w języku Bambara, który wydaje się o wiele bardziej "korzenny" niż dostojny w swym wyrazie Malinke.
  
  
• Kayhan Kalhor & Erdal Erzincan (Iran, Turcja)
  Kayhan Kalhor – wirtuoz perskiej liry kemencze (kamānche, kamāncha). Urodził się w Teheranie w rodzinie kurdyjskiej. Swoją muzyczną karierę rozpoczął w wieku lat siedmiu. Już po pięciu latach nauki został zaproszony do współpracy z Narodową Orkiestrą Radia i Telewizji Iranu. W wieku lat siedemnastu rozpoczął pracę z jedną z najbar- dziej prestiżowych organizacji artystycznych w Iranie: Shayda Ensemble of the Chavosh Cultural Center. Jako młody muzyk wiele podróżował po Iranie, szczególnie do regionów o bogatej tradycji muzycznej – Korosanu i Kurdystanu. Od wielu lat mieszka w Stanach Zjednoczonych.
  Kayhan Kalhor jest uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów irańskich. 
  Erdal Erzincan – wirtuoz baglamy (saz), lutni długoszyjkowej. Urodził się w Erzumrum w 1971 roku. Od najmłodszych lat fascynował się muzyką tradycyjną swojego regionu. W roku 1985, po kilku latach nauki gry na baglamie, przeniósł się do Stambułu, aby uczyć się w słynnej Arif Sag Music School. Studia kontynuował w Istanbul Technical University, gdzie zaczął rozwijać nową technikę wykonawczą (gra palcami zamiast plektronem).
  
  
• Cuncordu e Tenore de Orosei (Włochy)
  Struktura i rola poszczególnych głosów, tonalność pieśni, brzmienie poszczególnych partii zależne są od rodzaju repertuaru. W pieśniach "a tenore” głęboka, gardłowa barwa bassu i contra (realizujących partię burdonową) przyrównywana jest do głosu świni i wołu, zaś pieśni "cuncordu” wykonuje się brzmieniem głosów zbliżonym do naturalnego.
  Repertuar religijny, który członkowie zespołu przekazują z tradycji konfraterni Sas Animas i Santa Rughe e Su Rosariu, głównie związany jest z męką i zmartwychwstaniem Chrystusa. Wielogłosowo śpiewa się także części mszy, psalmy, hymny czy pieśni do Matki Boskiej. Świeckie pieśni często wykonywane są spontanicznie w su zilleri (miejscowych barach), ale również przy bardziej oficjalnych okazjach, jak śluby, podczas strzyżenia owiec czy w czasie rodzinnych uroczystości.

***
O fascynującej historii radiowej Dwójki mogą Państwo przeczytać >>TU<<. W artykule znajdują się także odnośniki do urodzinowych koncertów Programu Drugiego. Wśród nich nie zabrakło gwiazd folku dobrze znanych Słuchaczom "Źródeł"! 

***

Tytuł audycji: Źródła

Prowadziła: Magdalena Tejchma

Data emisji: 1.03.2021

Godzina emisji: 15.15

at/mg/mat. pras.