Działali pięć lat. Mieli swój program polityczny, wydawali własny biuletyn, strącili z Rysów tablicę upamiętniającą pobyt Lenina na tym szczycie, planowali spalić poświęcone mu muzeum w Poroninie.
Tajna organizacja niepodległościowa
"Ruch" był największą tajną organizacją niepodległościową istniejącą w okresie rządów Władysława Gomułki. Powstał w połowie lat sześćdziesiątych z inicjatywy braci Andrzeja i Benedykta Czumów, Stefana Niesiołowskiego i Mariana Gołębiewskiego. - Był organizacją bardzo nietypową. Tworzenie struktur i zrębów organizacji to były lata 1964-65. Nie doszło do żadnego formalnego założenia - tłumaczył dr Piotr Byszewski. - Trudno znaleźć jakieś wydarzenie, które można by uznać za początek "Ruchu".
Głównymi celami "Ruchu" były: odsunięcie od władzy PZPR, odzyskanie przez Polskę suwerenności i przywrócenie systemu demokracji parlamentarnej.
Wątpliwości etyczne
Przez wiele lat "Ruch" był organizacją budzącą kontrowersje, kojarzoną głównie z akcją "Poronin". Stanowił jednak zapowiedź nowej formy konspiracji, opierającej swą działalność na niezależnych wydawnictwach. Maszyny i powielacze do prowadzenia działalności wydawniczej "Ruchu" zostały skradzione z instytucji państwowych. - Innego wyjścia nie było - przyznał historyk. - Mieli zahamowania z powodów etycznych, a wiele osób wręcz odmawiało udziału w ich akcjach.
- Trzeba zaznaczyć, że żadna ze zdobytych maszyn czy powielaczy nie została sprzedana - podkreślił nasz gość. - Zdobyto je na potrzeby organizacji i jej działalności.
Aresztowania i rozbicie "Ruchu"
Latem 1970 roku organizacja została rozbita przez Służbę Bezpieczeństwa. Pierwsze aresztowania przeprowadzono w przeddzień planowanego przez "Ruch" na 21 czerwca podpalenia Muzeum Lenina w Poroninie (miał to być protest przeciwko niezwykle hucznym obchodom setnej rocznicy urodzin Lenina).
Wiele osób, które odegrały w "Ruchu" znaczącą rolę, aktywnie działało w opozycji przedsierpniowej i w Solidarności.
[w artykule wykorzystano informacje z ipn.poczytaj.pl]
20:40 2022_03_21 21_31_00_PR2_Rzeczypospolite.mp3 "Ruch". Radykalnie antykomunistyczni konspiratorzy (Rzeczypospolite/Dwójka)
***
Tytuł audycji: Rzeczypospolite
Prowadził: prof. Antoni Dudek
Gość: dr Piotr Byszewski (autor pierwszej naukowej monografii poświęconej konspiratorom)
Data emisji: 21.03.2022
Godzina emisji: 21.30
uk